بیان مسئله

ارتباطات از طریق فضای مجازی در سالهای اخیر جایگاه قابل توجه¬ی بین جوامع بشری پیدا کرده است . شبکه های اجتماعی در ابعاد مختلف زندگی فردی و اجتماعی تاثیر گذارند، در شکل دهی به هویت نقش دارند وحتی روی ابعاد اقتصادی واجتماعی  فرهنگ و سیاسی جوامع هم تاثیر گذارند. امروزه با توجه به نقشی که فضای مجازی بر ابعاد مختلف زندگی داشته¬اند، نمی¬توان  آنها را نادیده گرفت. در حال حاضر اینترنت ابزاری مناسب برای توسعه افکار و اندیشه¬های بشری محسوب می¬شود به شرط آن که درست و حساب شده از آن استفاده شود .

استفاده از فضای مجازی در زندگی روزمره به یک واقعیت انکار ناپذیر تبدیل شده است. می توان گفت بخش قابل توجه زندگی بشر به وسایل دیجیتال پیوند خورده واین پیوند میمون در کنار مضراتی که برای سبک زندگی  دیجیتالی مردمان روزگار ما از دنیا  پلی استایشن ها واعتیادهای فیسبوکی و سلفی ها ی  اینستاگرامی داشته است. 

به مدد گوشی های هوشمند  و فضای مجازی اکثر ملت ها و کشور ها حالا بهتر همدیگر را درک می کنند. فضای مجازی این زمینه را فراهم کرده که مردم در هر قسمت از جهان که باشند به راحتی در مورد مسائلی که حیات آنها و همنوعانشان را تهدید می کند نظر بدهند و حتی دیده خویش را در آن رابطه اعلام می نمایند، با فرهنگ ها و باور های همدیگر آشنا شوند، کشور های خویش را معرفی کنند و در یک کلام حتی پلی می شوند به سمت صلح و باورمندی به همپذیری.

یکی از مزایای فضای مجازی که اکثر کشور ها از آن مستفید شده اند، مزایایی اقتصادی آن بوده. استفاده از فضای مجازی در تجارت و مبادلات تجارتی توانسته به سرعت و سوددهی این روابط بیفزاید. صنعت گردشگری یکی از این زمینه های پرسود است که به مدد استفاده از فضای مجازی این روز ها بازار بسیار گرمی پیدا کرده است. اکثر کشور ها سعی می کنند کشورشان را در فضای مجازی معرفی کنند. 

تونس یکی از کشورهای است که استفاده از فضای مجازی در آنجا بسیار زیاد است. این استفاده بیشتر در بین نسل جوان هست که بیشترین ساعت خویش را در آن سپری می کنند. علم به این موضوع بهترین فرصت ها را برای کشور های دیگر فراهم می کند تا با استفاده از امکانات خویش، فرهنگ ، تاریخ، سنت ها، اماکن زیبای خود را به معرفی بگیرند و با این کار به جذب گردشگر بپردازند. در جهانی که هم به دنبال فرصت برای بزرگ شدن هستند این بهترین روش است. سوال اینجاست که چگونه می توان از این فضا برای معرفی ایران و زبان فارسی استفاده کرد؟ نباید از یاد برد که ایران دارای سابقه تاریخی فراوان، اماکن تاریخی و مناطق گردشگری زیبایی هستند. اینها برای ایران یک فرصت به حساب می آید که می تواند از آنها برای خود به جهانیان استفاده کند. اجرای برنامه معرفی این ظرفیت ها در سفارتخانه ی ایران، ساخت لینک های ارتباطی برای هر کشور، ایجاد بازی های اینترنتی با تم معرفی ایران، سخت نرم افزارهای بیشتر در این رابطه، ساخت برنامه های آموزشی با زیرنویس فارسی، استفاده از اساتید زبان فارسی و برگزاری کلاس های زبان در کشور های مختلف، تبلیغات در سایت های معتبری که بازدیدکنندگان زیادی دارد و غیره می تواند راه کارهای باشدکه زمینه استفادهاز این فرصت را محیا نماید.

این تحقیق به دنبال این هم است که به این سوال پاسخ دهد: چگونه می توان از فضای مجازی در جهت معرفی ایران و زبان فارسی استفاده نمود؟ این موضوعی است که محقق به دنبال آن است تا پاسخی مناسب برایش بیابد. بدون شک پرداختن به این موضوع و طرح راهکارهای برای افزایش میزان یادگیری زبان آموزان بسیار حائز اهمیت است از همین را محقق در این تحقیق سعی بر آن دارد تا با استفاده از روش توسعه ای  – کاربردی میزان اثرگذاری فضای مجازی را در روند جلب گردشگر و افزایش علاقمندی به زبان فارسی به بررسی بگیرد.

پیشینه تحقیق

      جمعیت جهانی که اینترنت را استفاده می کنند به بیش از سه میلیارد نفر رسیده است . بیش از دو سوم از کاربران اینترنت در کشورهای توسعه یافته ساکن هستند. بر اساس اطلاعات ارائه شده  توسط مرکز ارتباطات سازمان ملل متحد ، جمعیت حاضر در فضای مجازی اینترنت به بیش از سه میلیارد نفر افزایش یافته که این میزان در سال ۲۰۱۴ شاهد رشد ۶.۶ درصدی بوده است .*

( مقاله اینترنتی به عنوان جمعیت اینترنت جهانی از۳ میلیارد نفر گذشت از نویسنده حسین خلیل صفا)

      ITU،  بازوی سازمان ملل متحد در زمینه توسعه استانداردهای تکنیکی و تسهیل استفاده از جریان اطلاعات در اقصی نقاط جهان است. این نهاد اولین گزارش سالیانه خود را در ۲۴ نوامبر منتشر کرده است این گزارش همچنین ۱۶۶ کشور جهان را با در نظر گرفتن میزان نفوذ شبکه‌های ارتباطی، استفاده از این امکانات و مهارت کاربران رتبه‌بندی کرده است .*

(مقاله اینترنتی به عنوان جمعیت اینترنت جهانی از۳ میلیارد نفر گذشت از نویسنده حسین خلیل صفا)

شبکه‌های اجتماعی مجازی مانند فیس‌بوک در بین مردم جهان محبوبیت بالایی کسب کرده‌اند. این شبکه‌های اجتماعی در عین حال که فضایی برای یافتن دوستان جدید یا قدیمی هستند، جایی برای تبادل نظر هستند که در آن‌ها افراد عقاید و نظرات خود را با هم به اشتراک و بحث می‌گذارند. اهمیت و محبوبیت شبکه‌های اجتماعی مجازی، در آینده بیش از این هم اهمیت پیدا می‌کند. زیرا در دنیای حقیقی هیچ‌گاه افراد علاقه‌مند، موضوعات موردعلاقه خود را به این گستردگی نمی‌یافتند. بر اساس این گزارش می توان گفت که فضای مجازی بهترین جایگاه برای معرفی هر کشور است. 

نخستین بار در سال ۱۹۸۴ میلادی اصطلاح فضایی سایبر توسط ویلیام گیبسون  نویسنده داستان علمی_ تخیلی در کتاب نیرو منسر  کنار برده شد . اما آنچه قابل ملاحظه هست .این است که پیرامون فضای سایبر و آموزش زبان فارسی در تونس تا بحال تحقیق صورت نگرفته است .تا رابطه بین این دو متغیر را به بررسی بگیرد هر چند  که تحقیقات زیادی به تنهایی در فضای سایبر از مقاله امیر حسین جلالی فراهانی کتاب مقدمه ی حقوق سایبر از سیامک قاجار قیانلو وغیره. و همچنین در مورد آموزش زبان فارسی (آزفا) نیز تحقیقات زیادی صورت گرفته است و کتاب های نوشته شده از نویسندگان برجسته مانند دکتر ید الله ثمره و دکتر رضا مراد صحرایی وغیره

در ارتباط به استفاده از فضای مجازی برای معرفی کشور و آموزش زبان کتب ومقالات زیادی به رشته تحریر در آمده که اکثرا به زبان انگلیسی است اخیرا نویسندگان و ایرانشناسان توجه زیادی به این مقوله نموده اند و کتب و مقالاتی را به رشته تحریر در آورده اند که از این بین می توان به آسیب شناسی زبان فارسی در فضای مجازی اثر حیات عامری که در سومین کنفرانس بین المللی پژوهشهای کاربردی در مطالعات زبان معرفی شد نام برد .در کنار آن اثر هدایت مفیدی مسیحه, کامیابی گل عطیه*, علیزاده علی تحت نام فضای مجازی و زبان فارسی: غیرمعیارهای نوشتاری در شبکه اجتماعی تلگرام نام برد. اثر دیگری که می توان آن را در این حوزه مهم دانست. اثری است تحت نام" ابزارهای آموزش زبان فارسی در محیط مجازی: از طراحی تا اجرا در کنار این آثار صدها آثار دیگر نیز وجود دارد که هر کدام به نوعی به این موضوع پرداخته اند اما محقق در این تحقیق سعی دارد تا رابطه ی بین دو متغیر ایجاد نماید و آن را در یک حوزه خاص یعنی تونس بررسی نماید. چرا که در این زمینه هنوز تحقیق جامع و کاملی انجام نشده است از همین رو از روش کیفی( توسعه ای – کاربردی ) استفاده شده است تا ضمن پاسخ دادن به سوالات مطرح شده راهکارهای جامعی برای بهتر شدن روند آموزش زبان نیز ارائه گردد.

هدف تحقیق 

•             هدف اصلی :

•             محقق در این تحقیق به دنبال آن است که:

•             تاثیرگذاری فضای مجازی را بر معرفی ایران در تونس و بر آموزش زبان فارسی بررسی نماید؛ 

•             ارائه راهکارهای اجرایی استفاده از ظرفیت فضای مجازی برای معرفی ایران در تونس؛

•             ارائه راهکارهای اجرایی برای بهبود وضعیت زبان فارسی از طریق فضای مجازی برای مردم تونس.

•             اهداف فرعی

•             مشخص کردن میزان استفاده از فضای مجازی در تونس؛ 

•             استفاده از شبکه جهانی وب برای معرفی کشورها بویژه ایران در تونس؛

•             شناخت چالش های زبان آموزان تونسی در عرصه یادگیری زبان فارسی؛•       

سوال تحقیق

سوال اصلی

فضای مجازی چگونه و تا چه حد می تواند بر معرفی ایران و گسترش زبان فارسی تاثیر گذار باشد؟

سوال های فرعی

•             آیا شبکه های اجتماعی مجازی می توانند بر جذب گردشگران خارجی تاثیرگذار باشند؟ 

•             تا چه حد می توان از فضای مجازی برای معرفی ایران و زبان فارسی در تونس استفاده نمود؟

•             تونسی ها برای یادگیری زبان تا چه اندازه از فضای مجازی استفاده می کنند؟

فرضیه

به نظر می رسد که ساخت برنامه ای آموزشی، ساخت نرم افزارهای اینترنتی، تبلیغات در سایت ها و وب لاگ های معروف، ایجاد نرم افزار آموزش زبان فارسی خانه به خانه، ساخت بازیهای آموزشی با هدف معرفی ایران می تواند نقش زیادی در معرفی ایران به تونس و گسترش زبان فارسی داشته باشد. البته این روند به ارزیابی دقیق از تونس و شبکه های مجازی مورد استفاده در این کشور بستگی دارد.

متغیرها

متغیر وابسته : معرفی ایران وآموزش زبان فارسی

متغیر مستقل : فضای مجازی

ابزار گردآوری اطلاعات :

•             کتب ایران شناسی و  مردم شناسی تونس 

•             مقالات علمی  اینترنت و شبکه های اجتماعی 

•             پرسشنامه

•             مصاحبه های مربوطه

روش شناسی

نوع روش

•             روش کیفی

جامع آماری

•             متخصصان ایران شناسی و جهان گردی

•             متخصصان فضای مجازی و کاربران آن

•             متخصصان زبان فارسی در ایران

•             بخشی از زبان آموزان در حال تحصیلی آنلاین 

•             اساتید دانشگاه و مدرسان زبان آموزی

شیوه نمونه گیری

•             شیوه غیر تصادفی

حجم نمونه : مجموعا ۷۰ نفر در این تحقیق با محقق همکاری خواهند نمود

•             ۲۰ تن  از آنها به  ایران سفر کردند .

•             ۱۰ تن  از اساتید  زبانهای مختلف که از فضای مجازی استفاده می کنند

•             ۴۰ تن از زبان آموزان که از فضای مجازی  به صورت روزمره برای یادگیری زبان فارسی استفاده می کنند.

مشکلات احتمالی اجرایی پژوهش

•             عدم همکاری برخی از اعضای جامعه آماری؛

•             کمبود منابع معتبر علمی؛

•             وجود بودجه احتمالی در تحقیق؛

•             کمبود زمان.

روش  تجزیه و تحلیل داده ها :

در این تحقیق از روش تجزیه و تحلیل علّی  یا تبیینی استفاده می شود.

مقدمه:

امروزه اینترنت نقش بزرگ و فرآینده‌ای را در زندگی اجتماعی افراد و همچنین در زندگی علمی آنها ایفا می‌کند (فرمر،۲۰۱۰).نسل جدید خدمات اینترنت اشاره به خدمات نسل دوم اینترنتی مثل سایتهای فضای مجازی وابزرهای ارتباطی که تاکیدشان بر همکاری و تقسیم مشارکت کردن بر خط بین کاربران است.برخی افراد شبکهٔ اجتماعی را تعریف می‌کنند به عنوان سایت‌های برخط  که کاربران می‌توانند از طریق آن پروفایل‌های را ایجاد کنند و با دیگران برای دلایل شخصی  یا حرفه ایشان  ارتباط یر قرار کنند (لیزر،۲۰۱۰).فضای مجازی جوامع اینترنتی عضو محور باشند که به کاربرانسان اجازه پست کردن اطلاعات وپروفایل‌های شخصی اشان را مثل ،نام کاربری،عکس ،اطلاعات، رمز عبور و...را می‌دهد وهمچنین اجازه برقراری ارتباط با توجه به شیوه‌های نو آورانه مثل فرستادن بر خط پیام‌های خصوصی یا عمومی یا تبادل آنلاین عکس‌ها واطلاعات شان را می‌دهد (جینگاوفوری ،۲۰۱۰). واژه سایبر ،از ریشه یونانی لغت کنترل گرفته شده و به طور ترکیبی در واژه سایبرنتیک به کار رفته است. واژه سایبر از لغت یونانی Kybernetes به معنی سوکاندار یاراهنما مشتق شده است و بر همین اساس مفهوم سایبرنتیک دلالت بر سیستم‌های کنترلی ابر تکنولوژی‌های رایانه .به هم پیوسته، تکنولوژی جدید و واقعیات مصنوعی با راهبردهای دستیابی و کنترل سیستمی دارد (ویتاکر، ۲۰۰۰).

این نام نخستین بار بوسیله ویلیام گیبسون ۱ (۱۹۸۴)در رمان نورومانسر ۲ ابداع شد. فضای مجازی برای گیبسون در حقیقت فضایی تخیلی است که از اتصال رایانه‌هایی پدید آمده است که تمامی انسان‌ها، ماشین‌ها و منابع اطلاعاتی در جهان را به هم متصل کرده‌اند. این معنا به صورت تقریبی مشابه معنایی است که ما امروزه از کاربرد لفظ فضای مجازی در نظر داریم.

کینزا فضای مجازی را برای مثال محیطی بر ساخته از اطلاعاف نامرئی اطلاعاتی که می تواند اشکال مختلفی به خود بگیرد_ تعریف می‌کند. وی برای کمک به فهم این مفهوم سازی و ارائه یک تصویر خوب و مناسب از فضای مجازی به-تعریف اجزای فضا از طریق اینترنت می‌پردازد (هولمز،۲۰۰۱ همان طورکه کاترین هایلس ۳( ۱۹۹۶) نشان می دهد دیدگاه گیبسون خودبه خود به وجود نیامده بود و دگرگونی‌های مبتنی بر فناوری انجام شده در دهه‌های ۱۸۳۰ و ۱۸۸۰ نقش زیادی در ظهور این اصطلاح داشت( نقل شده در (ویتاکر،  ۲۰۰۴) فلیشی( ۲ ۲۰۰ ) نشان می‌دهد که ظهور فضای مجازی در واقع درست بعد از پایان جنگ جهانی دوم وبا راه افتادن موج فناوری های جدید کامپیوتری در فرم اولیه آناتفاق افتاد (نقل شده ویتاکر ،۲۰۰۰).

این شبکه ها امکانات زیادی را برای پرورش اجتماعی شدن و وابستگی فراهم می کنند و به نظر می رسد بر سطوح اجتماعی کاربران تاثیر واقعی می گذارند .شبکه های اجتماعی ابزارهای یادگیری ارزشمندی هستند زیرا آنها یادگیرندگان را برای ایجاد ،انتشار واشتراک گذاری کارهایشان قادر می سازد و همچنین شبکه اجتماعی می توانند تعامل و همکاری یادگیرنده را تسهیل کنند .

 یکی از ویژگی های متمایز فضای مجازی این است که آن ها فرصت هایی را برای حمایت کردن از ساختارهای اجتماعی دانش در درون و بین افراد فراهم می کند .

از نظر پتیناتی ۲۰۰۶ ویژگی‌های شبکه ی اجتماعی شامل موارد زیر می باشد :

               - هدف:رابطه مبتنی بر علایق فردی ،فردی ،بحث کردن،مواجه شدن باموضاعات خاص،کثرت وناهماهنگی  علائق و  انگیزه‌ها.

                - تعلق داشتن:انگیزه خودانگیختگی واستقلال .

               - زمان :زمان به صورت نا محدود می باشد .

               - بهم پیوستگی وعوامل اختیاری دهنده : سطح بالای اعتماد ،احساس مسئولیت ،مهارت‌های تکنولوژیک سطح بالا، انتشار یا توزیع ،انعکاس و ارزشیابی ،ونوعی از رابطه قسمت کردن ،ارزیابی (شروک،۲۰۱۰).

مهمترین امکان فضای مجازی به آموزش زبان کمک به بهبود وتسهیل روابط ،همکاری ، و تعامل بین افراد ،سازمان‌ها و مؤسسات در موضوعات گوناگون مثل تجارت ،پزشکی ،آموزشی و...است .با توجه به رشد چشمگیر فضای مجازی واضافه شدن صدها هزار کاربر جدید به این شبکه‌ها ؛اما جامعه آموزش زبان در برنامه درسی کلاس خود به علت اینکه فضای مجازی با مسائل ایمنی و شخصی دانشجویان ارتباط دارد به آهستگی تکنولوژی شبکه اجتماعی را انتخاب می کنند .امروزه اغلب مربیان به علت اینکه این شبکه ها با یادگیری دانشجویان تناسب و هماهنگی ندارد در استفاده از آن تردید دارند.(ویتاکر،۲۰۰۹).

دانشجویان واساتید در قرن ۲۱ بهتر است .انواع مهارتهای مثل شبکه اجتماعی را یاد بگیرند . استادان باید برای آموزش و راهنمایی مؤثر دانشجویان در یادگیری از این ابزارها ‌ی جدید استفاده کنند .برخی از نمونه ‌های منتشر شده از آزمایش های موفق در پیشینه ادبی فضای مجازی وجود دارد .به طور کلی فرض می شود که این گزارشات مثبت رضایت کافی را برای انتخاب شبکه اجتماعی در آموزش را فراهم می کند وگرایش دانشگاه به فضای مجازی وانتخاب آنها به عنوان یک مکانیسم ارتباطی و استفاده از قابلیت های آن برای پیشبرد توان آموزش زبان فارسی وپژوهشی آنها ، استفاده از فضای مجازی در توسعه و گسترش زبان فارسی  را تبدیل به یک ضرورت کرده است .شبکه اجتماعی در صورتی که صحیح به کار گرفته شود می توانند ابزرهای مفید و مؤثری باشند و باعث تحول و دردگونی اساسی در حوزه آموزش زبان فارسی به غیر فارسی زبانان شود ، به شرط آنکه ما توانایی کنترل آنها را جهت مناسب بودن با نیازهای دانش وعلم داشته باشیم (لیزر،۲۰۱۰). باتوجه به مطالب فوق و اهمیت فضای  مجازی وعدم آشنایی و استفاده کافی اساتید و دانشجویان و دانشگاهیان از این فناوری و از آنجایی که در این زمینه تحقیق کافی در کشور تونس وجود ندارد باید طرح و راهبردهایی را برای استفاده از آن در امر آموزش و خصوصا آموزش زبان فارسی ، یادگیری و پژوهش داشته باشند

فصل اول

مبحث اول : مفهموم شناسی

گفتار اول :مفهوم فضای مجازی

۱-تعریف رسانه:

واژه رسانه در لغت دو استعمال دارد ؛در صورتی که به فتح  راء باشد به معنای حسرت،افسوس ،وتاسف است ودر صورتی که به کسر (راء) باشد به معنای ابزار و وسیله است . با این بیان در واقع رسانه وسیله‌ای است که فرستنده به کمک آن معنا و مفهوم مورد نظر خود(پیام) را به گیرنده منتقل می کند . به عبارات دیگر،رسانه،وسیله حامل پیام از فرستنده به گیرنده است .

  می باشد و در لغت به معنی رساندن است و به آن دسته از وسایلی  Media     است که جمع آن Medium

همانند :روزنامه‌ها،مجلات،رادیو ، تلویزیون،ماهواره ،اینترنت، ها ،ویدئو و....می باشد .

۲-ماهیت و مفهوم فضای مجازی:

برای دریافت مفهوم و ماهیت هر چیز اولین کار شناخت اجزاء آن است. پس به اختصار به معنای "فضا" و "مجازی بودن" اشاره ای می کنیم. فضا در مفهوم خویش به تنهایی هیچ ویژگی خاصی را مطرح نمی کند ولی به محض آن که یک گروه انسانی فعالیتی را در مکانی مطرح کند، معنای نمادین فضا پدیدار می شود . از این پس فضا بستری برای بیان فعالیت و رفتارهای انسانی می گردد ؛ محلی برای تخیل و واقعیت . مجازی واژه‌ای است که در مقابل واژه حقیقی قرار می گیرد .ظاهرا دنیای مجازی نیز در تمایز با دنیای فیزیکی تعریف می شود و از آنجایی که از نظر مکانی و زمانی محدویتی ندارد، در تقابل با جهان واقعی فهم می شود . در صورتی که در واقع امکان تفکیک این دو جهان به ویژه در شرایط گسترش امکانات مجازی با دستگاه ‌هایی که کاربری را آسان کرده است، امری غیر ممکن به نظر می آید.و البته ظرفیتها و آسیب ‌های این دو جهان نیز برهم تاثیر و تاثر دارند.

فضای سایبر یک جهان خیالی و مفهومی از تعاملات شبکه‌ای شده بین انسان ‌ها و تصورات و ساخته‌های ذهنی آن ها پیرامون ارتباطات وسیستم‌هاست.کارکرد اصلی این فضا این است که محیطی سایبر اساسا ماهیتی رسانه‌ای دارد و در دهه ۱۹۸۰ وارد ادبیات علم تخیلی شد.همان طور که کاترین هایلس (۱۸۸۲) نشان می دهد دیدگاه گیبسون خود به خود به وجود نیامده بود و دگرگونی های مبتنی برفناوری انجام شده در دهه‌های ۱۸۳۰و۱۸۸۰ نقش زیادی در ظهور این اصطلاح داشت .

گفتار دوم:پیشنیه استفاده از فضای مجازی :

شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی به بخشی جدایی‌ناپذیر از زندگی ما تبدیل‌شده‌اند. تصور چنین تأثیری حتی تا یک دهه قبل هم قابل باور نبود. اینکه یک وب‌سایت یا اپلیکیشن آن‌قدر مهم و درهم‌تنیده با زندگی انسان باشد که بتواند مهم‌ترین تصمیم‌ها و مسیر زندگی ما را تغییر دهد. شبکه‌های اجتماعی بسیاری از افراد را به هم نزدیک کرده، تعدادی را از هم دور کرده، نحوه خرید، پوشش، تغذیه و حتی تصمیمات مهم سیاسی ما را تغییر داده است. درست مثل یک جهان مجازی که در موازات زندگی ما وجود دارد. با همان آدم‌های دنیای واقعی و شاید حتی کمی واقعی‌تر از آنچه ما در زندگی روزمره تجربه می‌کنیم. این تغییر بسیار بزرگ باعث شده تا بسیاری از قوانین کلاسیک ارتباطی و حتی قوانین سیاسی کشورهای مختلف، دچار تغییر شود. اما به‌راستی این روش ارتباطی جدید، چگونه به زندگی ما وارد شده است. شاید بهتر باشد تا در آغاز نگاهی به مفهوم واقعی شبکه‌های اجتماعی بیندازیم.

گفتار سوم: انواع راه‌های استفاده از فضای مجازی :

شبکه اجتماعی درست از همان‌جایی آغاز می‌شود که تعداد افراد از دو نفر بیشتر شود. یک ارتباطی سه ‌نفره یا بیشتر، یک اجتماع جدید و مجازی را به وجود می‌آورد. حالا این سه نفر را تا ۳۰۰ میلیون نفر افزایش دهید تا به موضوعی به نام شبکه‌های اجتماعی مدرن برسید. حتی شلوغ‌ترین و مشهورترین شبکه‌های اجتماعی جهان، در اعماق خود هنوز یک راه ارتباط اجتماعی به ‌حساب می‌آیند. البته بسیاری از این شبکه‌های جدید هم در گروه پیام‌ رسان‌ها قرار می‌گیرند و هم در گروه جوامع اجتماعی دیجیتال. این ترکیب جدید باعث شده تا سرعت انتقال اطلاعات با سطحی باورنکردنی افزایش پیدا کند. موضوعی که بسیاری از افراد ناآشنا با فضای مجازی در درک آن دچار مشکل هستند.

تولد ایمیل

در سال ۱۹۸۶ و با پیشرفت فضایی به نام اینترنت، اولین وب‌سایت و سرور ارائه ایمیل‌های گروهی راه‌اندازی شد.

اولین شبکه اجتماعی اینترنتی

کاربران نوپای اینترنت باید تا سال ۱۹۹۷ صبر می‌کردند تا اولین شبکه اجتماعی اینترنتی جهان را تجربه کنند. وب‌سایت SixDegrees.com اولین شبکه اجتماعی جهان است که از نظر طراحی، شباهت بسیار زیادی به فیس‌بوک دارد. این وب‌سایت که هنوز هم قابل‌استفاده است، در کمتر از چند روز به پر بیننده‌ترین وب‌سایت جهان تبدیل شد و توانست ۳۰۰ هزار کاربر را به خود اختصاص دهد.

یاهو مسنجر متولد می‌شود:

شاید تولد یاهو مسنجر را بتوان مرکز پیشرفت شبکه‌های اجتماعی دانست. سال ۱۹۹۷ سالی بود که یاهو تصمیم گرفت که نسخه نهایی پیام‌رسان و چت‌روم خود را به دنیای فناوری معرفی کنید

من یک وبلاگ‌نویس هستم!

 بلاگ نویسی یا وبلاگ نویسی یکی از جذاب‌ترین اتفاقاتی است که در تاریخ دنیای فناوری رخ داده است. این روش مدرن از انتقال ایده، متن، عکس و ویدیو اولین بار در سال ۱۹۹۹ و توسط وب‌سایت Live Journal به دنیا معرفی شد و خیلی زود بین تمامی کاربران جهان همه‌گیر شد.

تبلیغات و شبکه‌های اجتماعی

در اوایل قرن بیست و یکم بود که اولین شبکه‌های اجتماعی درآمدزا به دنیای فناوری معرفی شدند، LunarStorm مفهوم تبلیغات را به این صنعت جدید وارد کرد و تا سال ۲۰۱۰ بیش از ۱/۲ میلیون کاربر داشت،  Friendester را هم می‌توان بزرگ‌ترین شبکه اجتماعی دوران پیش از همه‌گیر شدن این صنعت دانست.

تغییر مفهوم مالی شبکه‌های اجتماعی باعث شد تا وب‌سایت‌هایی مثل Linkediو خیلی زود جای خود را در بین طرفداران دنیای مجازی پیدا کنند. یاهو و گوگل هم دست روی دست نگذاشتند و شبکه‌های اجتماعی Yahoo ۳۶۰ و Orkut را به دنیا معرفی کردند. این جنگ جدید مالی و تبلیغاتی، اما یک برنده مشخص داشت.

در سال ۲۰۰۸ فیس‌بوک  به‌صورت کامل راه‌اندازی شد و خیلی زود به بزرگ‌ترین شبکه اجتماعی تاریخ تبدیل شد. همزمان با همه‌گیر شدن فیس‌بوک ، یوتیوب و توییتر هم بین کاربران اینترنتی محبوب شدند. این مبارزه میلیارد دلاری باعث شد تا نگاه به شبکه‌های اجتماعی از یک وب‌سایت و برنامه سرگرمی، یه یک صنعت مالی، تبلیغاتی و بسیار پیچیده تبدیل شود.

امروزه به دلیل گستردگی و فراگیری فضای مجازی و اینترنتی در دنیا و قرار گرفتن بسیاری از مباحث و مطالب در حوزه های مختلف مورد نیاز انسان ها در درون این  شبکه جهانی، ضرورت استفاده از قابلیت ها و امکانات آن، برای همه افراد و سازمان ها ضروری و لازم بنظر می رسد. به گونه ای که امروزه دیگر انجام بسیاری از فعالیت روزمره انسان، بدون کمک از قابلیت های این شبکه عملا با مشکل مواجه خواهد شد. فضایی که گفته می شود به اندازه هزار میلیارد کتاب در آن مطلب وجود دارد.  موفقیت‌های فیس‌بوک مثل تمامی اتفاقات بزرگ دنیای فناوری، تاریخ‌مصرف مشخصی داشت و این وب‌سایت با ورود شبکه‌های اجتماعی جدیدتر و مدرن‌تری مانند اینستاگرام و اسنپ‌چت، به حاشیه رانده شد. تا اینجای مقاله که به زمان حال شبکه‌های اجتماعی رسیده‌ایم، اینستاگرام، توییتر، یوتیوب و اسنپ‌چت را می‌توان اپلیکیشن‌های موفق و درآمدزا دنیای فناوری دانست.

گفتار چهارم :اهمیت استفاده از فضای مجازی در دنیای کنونی:

جهان امروز در معرض دگرگونی، تغییر و تحولات فزاینده¬ای قرار دارد، به خصوص حرکت به سمت و سوی "دهکده واحد جهانی" و در هم ریختن نظام¬ها و سازمان¬های ملی موجود است. در عین حال بروز و ظهور چالش¬ها و بحران¬های جدید در عرصه¬های سیاست، فرهنگ، اقتصاد، امنیت و... در جهان ایجاب می¬کند که این تحولات و جریان¬ها به دقت مورد مطالعه و مطمع نظر قرار گیرد و مهم¬تر اینکه فاکتورها، عوامل و اسباب مؤثر در خیزش، تسریع و یا سمت و سو دادن این حوادث و تغییرات نیز باید ارزیابی و مورد شناخت قرار گیرد. رسانه¬های ارتباط جمعی و به¬ویژه شبکه¬های اجتماعی مجازی، در عصر حاضر نقش عمده و مهمی را در عرصه تغییر و تحولات اجتماعی بر عهده دارند و این وسایل منشأ بسیاری از تحولات معاصر، راهنما و کنترل¬کننده جریان¬ها و تحولات در جهان محسوب می¬شوند.

در جهان معاصر که موسوم به «عصر اطلاعات و ارتباطات» است و رسانه‌ها همه چیز را در تسخیر خود در آورده¬اند؛ کارکرد و اهمیت رسانه¬ها بر کسی پوشیده نیست. یکی از کارکردهای ویژه رسانه¬ها، و خصوصا شبکه¬های اجتماعی مجازی، اطلاع¬رسانی و پوشش خبری است. این مجموعه¬ها با ایجاد پوشش خبری کامل در زمینه¬های مختلف اعم از اجتماعی، سیاسی، اقتصادی ،فرهنگی  و...، سعی در جهت دهی به افکار عمومی به¬ سمت اهداف خود را دارند. از این رو، شناخت نحوه اطلاع¬ رسانی شبکه¬های اجتماعی مجازی در رابطه با حوادث و تحولات جهانی، امری لازم و ضروری پنداشته می¬شود.به دلیل گستردگی حوزه تسلط شبکه¬های اجتماعی مجازی در جوامع امروزی و نیز برخورداری این پدیده از ویژگی سیال بودن و حرکت پویا مدارانه، لازم است که همگام با رشد و تکامل تکنولوژیکی و محتوایی شبکه¬های اجتماعی مجازی، در ابعاد مختلف، کارکرد آنها، به¬ویژه نقش آنها در تحولات اجتماعی، در عصر جهانی شدن مطالعات بیشتری صورت بگیرد.

شبکه¬های اجتماعی مجازی:

شبکه¬های اجتماعی از گروه هایی عموماً فردی یا سازمانی تشکیل شده که از طریق یک یا چند نوع از وابستگی¬ها به هم متصل¬اند و در بستر یک جامعه اطلاعاتی پیچیده، کارکرد مؤثر شبکه همگرا را تصویر می¬کنند و موفقیت و محبوبیت روز افزون آنها به دلیل داشتن رنگ و بوی اجتماعی است. ویک نکته جالب در باره فضای مجازی همین نوع ارتباطات افراد با یکدیگر است . این البته برمی گردد به فرهنگ مرتبط و همراه با رسانه یا فضای مجازی . به بیان روشن تر فضای مجازی و اینترنت این امکان را فراهم ساخته تا دامنه ارتباطات ما با دوستان و اقوام ، بسیار گسترده تر شود و فارغ از محدودیت های جغرافیایی ، زمانی و مکانی بتوانیم در هر لحظه و هر زمان با دیگرانی که دوستشان داریم در ارتباط باشیم .و از طریق ماهواره، اینترنت و... جهان جدیدی به موازات جهان واقعی به وجود می¬آید. رسانه-های الکترونیکی مخاطبان وسیع و متکثری دارند که مجموعه¬هایی از حیث محتوای نمادین را به این مخاطبان عرضه می¬کنند. در چنین شرایطی فضای مجازی شکل می¬گیرد و فرهنگ¬ها همه از طریق واسطـه¬های الکتـرونیکی منتقـل می¬شوند و مفاهیـم زمان و مکـان معانی تازه¬ای پیدا می¬کنند. فواصل زمانی و مکانی عملاً از میان برداشته می¬شوند و انتقال اطلاعات، داده¬ها و سرمایه¬ها و امکان ارتباط همزمان میان افراد در نقاط مختلف به¬وجود می¬آید. ملاحضه می کنیم که فضای اجتماعی مجازی و انترنت مراحل رشد و تکامل اینترنت را باید در قالب وب های سه گانه از جهان مجاز تا حقیقت دانست چه آنکه از نظر تاریخی فضای مجازی مراحل سه گانه ای را به شرح زیر تا به امروز  پشت سر گذاشته است: 

وب۱: خبرهای آمده را انسان استفاده می کرد. مانند خبرگزاری ها

وب ۲: افراد هم تولید کننده و هم مصرف کننده بودند مانند تولید وبلاگ و وب سایت؛

 وب ۳: فضای آنلاین است مانند شبکه های اجتماعی که امروزه برخی از آن ها بالای یک میلیارد کاربر ( بالاتر از هر شبکه ماهواره ای) دارد. که آسیب های مرتبط با فضاهای نو پدید شبکه های اجتماعی به صورت جداگانه در یادداشت دیگری در آینده بررسی خواهد شد.

نکته مهم آنکه فضای مجازی نسل سوم، در حقیقت دیگر فضای مجازی نیست، حقیقت مجازی است. زیرا در این فضا می توان برحقیقت افراد و وروح وروان آن ها تاثیر گذاشت.

جهان طی چند سال گذشته قدم به دنیای جدیدی تحت عنوان «وب ۱» و در ادامه «وب ۲» گذاشته که ظرف مدت زمان اندکی، «وب ۲» به سبب امکان ارتباط تعاملی دوسویه مورد استقبال کاربران فضای سایبری قرار گرفته است. اکنون نتایج پژوهش¬ها بیانگر افزایش فعالان مجازی نسبت به شبکه¬های اجتماعی است که در عصر کنونی به محبوب-ترین نوع وب¬سایت¬ها بدل شده و کاربران، بخش قابل¬توجهی از وقت خود را به این شبکه¬ها اختصاص داده¬اند. گسترش وبلاگ¬ها از سال ۱۹۹۹ میلادی و در ایران از سال ۱۳۸۰ با راه¬اندازی چندین سرویس رایگان و یا ارزان¬قیمت در رابطه با وبلاگ و وبلاگ¬نویسی آغاز شده و به¬عنوان رسانه¬ای محاوره¬ای عمومیت یافته به¬صورتی¬که اکثر وبلاگ¬نویسـان از وبلاگ برای بحث در ارتباط با موضـوعات مورد علاقه استفاده و با به¬کارگیری لینک¬های متعدد را امکان دنبال کردن مباحث مورد علاقه خود را در اختیار خوانندگان قرار داده و آنها را ضمن شرکت در مباحث موردنظر و آگاهی از سایر دیدگاه¬های موجود، ترغیب به بیان عقاید و نقطه¬نظرات خود می¬کنند. وبلاگ¬ها بعضاً دارای یک مؤلف و برخی هم به-صورت گروهی اداره می¬شوند و عملکرد برخی از آنها نظیر پرتال بوده و خوانندگان را به سایر وب¬سایت¬ها و وبلاگ¬ها هدایت می کنند، در حالی که برخی دیگر در عرصه¬های مختلف و در ارتباط با مسائل سیاسی، اجتماعی و فرهنگی و... اقدام به نشر اطلاعات کرده و مخاطبان را با رویکردی کاملاً آزاد قادر به مطالعه مطالب و درصورت تمایل بیان و ارایه دیدگاه¬ها و نقطه ¬نظرات در ارتباط با آن موضوع می کنند.

کاربرد رسانه‌های اجتماعی در آموزش:

محیط سنتی کلاس درس شامل معلم و دانش آموز است .نقش معلمان انتقال محتوای درس است . این فرایند غالبا یک سویه است.این فرایند غالبا یک سویه است . فناوری‌های جدید ارتباطی فرصت‌های را برای تعاملی کردن یادگیری فراهم آورده‌اند و از میزان تمرکز بر معلم کاسته شده است. برای مثال،رسانه‌های اجتماعی هم به معامان وهم به دانش آموزان امکان می دهند تا بین ومیان یکدیگر درون وخارج از کلاس‌ باهم ارتباط بر قرار کنند . اگرچه،شماری از مطالعات نسبت به آماده نبودن معلمان برای استفاده از رسانه‎‌های اجتماعی در کلاس درس هشدار داده‌اند.

بسیاری از معلمان برای همچنان نسبت به ایمنی در فضای سایبر وتقلب در امتحانات  و حریم خصوصی وهمچنین ساعت‌های کاری بیشتر  (Harrison &logant ،۲۰۰۸،sharples،Graber) نگران هستند ( Lepi، ۲۰۱۳). اگر چه، بیشتر دانش آموزان نسبت به استفاده از رسانه‌های اجتماعی در کلاس مشتاق هستند ،معلمان در کاربرد آنها به کندی حرکت می کنند (Queirolo،۲۰۰۹). برای کژگنجانده شدن رسانه‌های اجتماعی در آموزش ،معلمان نه تنها باید شیوة تدریس خود را عوض کنند ،همچنین آن‌ها باید برای استفاده از رسانه‌های اجتماعی به منزلة فناوری‌های آموزشی آموزش ببینند (keengwe kidd&kyei-Blankson، ۲۰۰۹ ، long ؛۲۰۰۹).

چالش‌های و مزیت‌های استفاده از رسانه‌های اجتماعی در آموزش:

رسانه‌های اجتماعی از طریق به چالش‌ کشیدن پیش فرض‌های موجود مدارس، معلمان،دانش آموزان و یادگیری به شیوه‌های مختلف در آموزش رسمی و قفه ایجاد می کنند (Bartow ۲۰۱۴ condie& Livingston ۲۰۰۷). بارتو (۲۰۱۴)

اعتقاد دارد فناوری‌های اجتماعی تغییرات آموزش ، اخلاقی ،اقتصادی و انقلابی در سازمان و ساختار مدارس ایجاد کردند.یکی از تغییرات آموزشی شامل یادگیری خود هدایت گر است. کاربران می توانند انتخاب کنند که چگونه،چه وقت، کجا و توسط چهکسانی دوست دارند آموزش ببینند . این امر شامل وعده مبادله آزادانه ایده ها نیز هست . از منظری اخلاقی، فناوری‌های دیجیتالی که در آموزش عمومی گنجانده شده‌اند، می تواند به کاهش شکاف دیجیتال کمک کنند.  از نظر اقتصادی ، یادگیری آنلاین به دلیل این که محتوا در دسترس  شمار زیادی از دانش آموزان قرار می گیرد مقرون به صرفه است. در نهایت ،از چشم انراز انقلابی ، رسانه‌های اجتماعی سبب دموکراتیزه شدن دسترسی به دانش شده‌اند  .در ذیل مزیت‌های استفاده از رسانه‌های اجتماعی در آموزش ذکر می شود:

•             دوره‌های آموزشی با تمرکز بیشتر بر دانش (Greenhow، ۲۰۱۱).

•             تعامل با یکدیگر ومعلمان (Hoffman ، ۲۰۱۱ ).

•             انتخاب شخصی و شخصی سازی (Hoffman ، ۲۰۱۱ ).

•             محتوای تولید شده توسط کاربر که فعالیت‌های همکارانه شامل استفاده

 از ویکی‌ها و وبلاگ‌ها را امکان پذیر می کند (Gikas&grantK۲۰۱۳؛lemoine&Richardson، ۲۰۱۳  )

•             بهبود دسترسی و دسترس پذیری؛دانش آموزان جوان بیش تری در فرایند یادگیری شرکت می کنند (Bjerede، Atkins& Dede ، ۲۰۱۰).

•             افزایش سطح در گیری و تعاملی بودن در میان دانش آموزان ( swan ، Nicoloni ،Menegis&، ۲۰۱۰).

•             دانش آموزان خجالتی در محیطی که میزان ارتباط مستقیم در آن کمتر است،مشارکت بیشتری دارند  (  stoyanov& ،van merrienboer، ۲۰۰۸)

•             دانش آموزان از یوتیوب یرای به اشتراک گذاری یک پروژه و یدئویی یا توئیتر برای پی گیری یک مفهوم خاص استفاده می کنند ( loken ، junco heiberger ،shih&waugh ،( ۲۰۱۱

•             فرصت‌های برای کار خلاقانه و حمایت از همکلاسی‌های سابق ( swan ، robelia ،Greenhow&، ۲۰۱۰)

استفاده از رسانه‌های اجتماعی برای جذب دانشجو و حفظ آن‌ها:

امروزه بیش تر دانشگاه‌ها و مدارس از رسانه‌های اجتماعی برای جذب دانشجویان جدید و نیز به اشتراک گذاری اخبار با افرادی که پیش تر ثبت‌نام کرده‌اند،استفاده می کنند. دانش آموزان  دبیرستانی ، رسانه‌های اجتماعی را برای کسب آگاهی درباره کالج‌ها و دانشگاه‌های آینده خود به کار می برند . بر اساس گزارش پذیرش‌های اجتماعی در سال ۲۰۱۳، ۷۵%  در صد از دانش آموزانی که در سال ۲۰۱۳ از دبیرستان فارغ التحصیل شده بودند، برای ثبت نام از رسانه‌های اجتماعی به منزله منبع کسب اطلاعات استفاده کرده بودند . از میان رسانه‌های اجتماعی که دانش آموزان برای کسب اطلاعات به آنها مراجعه کرده بودند ،فیس‌بوک در رتبه نخست قرار داشت.پس از آن ،یوتیوب ،توئیتر و اینستاگرام قرار گرفته بودند ، به نحوی جالب توجه،سه دسته اصلی افرادی که دانش آموزان تمایل داشتند با آنها تعامل کنند عبارت بودند از:۱-دانشجویانی که در حال حاضر ثبت نام کرده اند .۲-مشاوران پذیرش؛و۳-دانشجویانی که جدیدا پذیرفته شده اند . پیشنهادهایی برای بهبود حضور کالج در رسانه‌های اجتماعی شامل درج کردن عکس‌های  بیش تر ، اطلاعات بیشتر درباره کمک هزینه آموزشی و کارآموزی ، اطلاعات بیشتر درباره فرایندهای ورود دانشجویان و تصاویر ویدئوی بیشتر درباره رشته‌ها و کلاس هاست (  Social Admissions Report، ۲۰۱۳).

رسانه‌های  اجتماعی به دانش آموزان امکان می دهند تا ایده های خود را به صورت آنلاین به اشترک بگذارند ومبادله کنند . این موضوع، به ویژه طی سال نخست دانشگاه که دانشجویان تلاش می کنند تا دوستان جدیدی پیدا کنند ، خود را با زندگی در خوابگاه و زندگی  دانشجو هماهنگ کنند، اهمیت اساسی دارد ( Mundy&Kupczynski ، Bogran Meling ،Galdino، ۲۰۱۲). هر ناندز ،نیومن و اوپز (Newman&Lopez ،Hernands،( ۲۰۱۴اظهار می کنند که دانشگاه ها باید از فیسبوک به نحوی مؤثر استفاده کنند که شامل مواردی از قبیل لایک کردن صفحات  مرتبط با اهداف و مخاطبان  آنها ،درج مطالب در زمان‌های مناسب با جدول زمانی  مخاطبان‌شان و نیز تگ کردن صفحات دیگر برای هدف گذاری و افزایش است .همچنین دانشگاها باید صفحه‌های خود را در محیطهای آنلاین  تبلیغ کنند و از انواع مختلف پست ها برای حفظ پویایی صغحة خود استفاده کنند ، فیسبوک را به محیط های دیگر متصل کنند و خلاق باشند . پیشنهاد های هر ناندز و همکارانش (۲۰۱۴) شامل در خواست از دانشجویان جدید الورود در کالج اجتماعی یا دانشگاهای عمومی برای "لایک کردن "صفحة فیسبوک خود برای برخوردار شدن از گواهی هدیه است.

      به¬اعتقاد صاحب نظران ارتباطات، شبکه¬های اجتماعی باعث شکل¬گیری مفاهیمی همچون صمیمیت و اعتماد در فضای سایبری شده است، مفاهیمی که در گذشته¬ای نه چندان دور دستیابی و تحقق آن در حد یک رؤیا بود. به ¬هر صورت، تأثیرگذاری و نقش وسایل ارتباط جمعی در مسایل و قضایای سیاسی از مسلمات جهان امروز است و بخش بزرگی از رهبری سیاسی، اطلاع¬رسانی در مورد مسائل داخلی و جهانی، معرفی سیاستمداران، ایجاد دگرگونی در ساختارهای مستبدانه دولت¬ها و... به¬عهده گردانندگان این ابزارها است و محتویات سیاسی این وسایل، حجم بزرگی از ذهنیت شهروندان در مورد مسائل سیاسی را به¬وجود آورده و سازمان¬دهی می‌کند.

گفتار پنجم:چالش‌های فراروی استفاده از فضای مجازی:

       فضای مجازی یا هر تعریف و تعبیری ،قلمروی وسیع و رو به شده است . هر روز در آن شاهد نوآوری و ورود نرم افزارهای جدید هستیم که با توجه به نیازهای کاربران طراحی و ساخته می شود ،این فضا محلی برای پاسخگوی  به نیازهای ارتباطی و عرضه و تولیدات تبدیل شده است .اگر از این فضا به درستی و  با آگاهی استفاده نشود  می تواند خطراتی را هم به دنبال داشته باشد.

پرکاربردترین فنّاوری هایی که با زندگی بسیاری از مردم جهان ممزوج شده است، فناوریهای نوین ارتاطات از طریق اینترنت است. اینترنت در موضوعات مختلفی توانسته است نقش مؤثری داشته باشد که یکی از پررنگترین آنها بعد آموزشی است. اینترنت قابلیت های متعددی به معلم برای بسترسازی محیط های جدید یادگیری داده که موجب مزیتهای فراوانی شده است.

آموزش زبانهای خارجی، باید از دایرة تنگِ نظریه‌ها ، رویکردها و روشهای تدوین شده در جهان فراتر رود و به بستری برای تقویت فرهنـگ ملـی و باورهـا و ارزشهـای خودی در نظر گرفته شود و با توجه به اینکه تربیت اساساً آماده کننـدة زمینـه و بـسترهای لازم برای رشد و تعالی انسان است، باید تدابیر و اقدامات سـنجیدهای بـرای نیـل بـه ایـن مقـصود اندیشیده شود. امروزه آموزش زبان بر توانایی ارتباطی و حل مسئله تأکید دارد؛ بهگونه ای که فرد پس از آموزش، قادر به ایجاد ارتباط با استفاده از همـة مهـارتهـای چهارگانـة زبـانی (گوش کردن، سخن گفتن، خواندن و نوشتن) برای دریافت و انتقال معنا باشد.

گفتار دوم :شناخت ساحه‌ی از زبان فارسی :

گفتار ۱: پیشنیه استفاده از زبان فارسی :

فارسی (پارسی) زبانی هندواروپائی از شاخه" هندوایرانی و زیرشاخه" زبان‌های ایرانی است که در کشورهای ایران، افغانستان، تاجیکستان و ازبکستان به آن سخن می‌گویند. فارسی، زبان رسمی کشورهای ایران، افغانستان و تاجیکستان است که در این کشورها به ترتیب پارسی، دری و تاجیکی نیز خوانده میشود. پس از این کشورها، کشورهای ازبکستان ، بحرین، پاکستان، هند، عراق، ترکیه و چین نیز گویش ورانی به زبان فارسی دارند. در بحرین زبان فارسی را با نام عجمی یا لارستانی نیز می شناسند. یکی از زبان رسمی کشور هندوستان نیز تا پیش از ورود استعمار انگلیس، فارسی بوده است و بسیاری از نویسندگان و شاعران هند آثار خود را به زبان فارسی بوجود آورده اند .زبان فارسی به همراه سه زبان دیگر یونانی، لاتین و سانسکریت در سال ۱۸۷۲ در نشست ادیبان و زبان‌شناسان اروپایی در برلین به عنوان زبان‌های کلاسیک جهان برگزیده شدند. 

 زبان فارسی مانند بیشتر زبان‌های زنده، آمیزش و دادوستدهایی با دیگر زبان‌ها داشته‌است. در طول تاریخ به علت قرار داشتن ایران در منطقه‌ای که کانون دادوستد فرهنگی و بازرگانی و حتی هدف جنگ‌های همیشگی بوده‌است، زبان فارسی همیشه در حال کنش و واکنش با زبان‌های دیگر بوده‌است. در بین زبان‌های بیگانه، به خاطر رواج زبان عربی در جهان اسلام، بیشترین آمیزش با زبان عربی بوده‌است.

گفتار دوم : اهمیت به کارگیری زبان فارسی در خارج از ایران

هر قوم و ملت از اینکه صاحبان دیگر فرهنگها با زبان و فرهنگ آنها آشنا گردند، دلشاد و خرسند می‌شوند. به هرحال، قلمروهای جغرافیایی زبانها با هم متفاوتند. زبانی، به گروه کوچکی مثل یک قبیله محدود است، در حالی که زبانی دیگر میلیونها سخنگو دارد. اینکه زبانی از محدودة‌ یک قوم فراتر نمی‌رود، اما زبانی دیگر مرزهای جغرافیایی را در بستر زمان در می‌نوردد، خود حکایت مبسوطی است که شرح آن در این کوتاه مقال نمی‌گنجد. همین اندازه می‌توان گفت که گذر یک زبان از مرزی به مرزی دیگر، متأثر از عوامل رویکردی فراوانی است. رویکردهای ادبی، روان‌شناختی،‌ زیباشناختی،‌ اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی،‌ تاریخی و اعتقادی سخنگویان هر زبان، هر کدام نقشی بسزا در این زمینه ایفا می‌کنند. این رویکردها نیز به نوبة‌ خود تعیین کنندة‌ نوع و میزان سرمایه‌گذاری در راه گسترش زبان خواهند بود.

در قرون گذشته، زبان فارسی بنا به ماهیت جذاب خود، تا اقصی نقاط جهان نفوذ داشت. پهنة این گسترش از جنوب ایران تا بعضی از کشورهای آفریقایی، از شرق تا چین، از غرب تا قلب اروپا و از شمال تا بخش وسیعی از شوروی سابق امتداد داشت. البته، از نقش اوضاع مطلوب سیاسی، اقتصادی و فرهنگی ایران زمین در اعصار مورد نظر نیز نباید غافل بود.

گفتار سوم:شناخت متدهای آموزش زبان فارسی

روش‌ها،مجموعه تکنیک‌های معلمان را افزایش می دهد،که این امر صرفا راهی جدید برای رشد حرفه‌ای است، چرا که بعضی

از معلمان ، نه با در سر پروراندن اصولی جدید بلکه با آزمودن تکنیک‌هایی نوین راه را به سوی موقعیتهای فلسفی جدید باز می کنند –بعلاوه ، معلمان از مجموعه‌های مختلف و متنوعی از بهترین تمرین‌های تدریس بهره مند می شوند (آرندز۱۹۹۸)

که می تواند به آنها کمک کرده تا به نحو مؤثر تری به خصوصیات ویژه و منحصر به فرد دانش آموزان خود بپردازند .

زبان فارسی در کشورهای جهان در سطوح متفاوتی تدریس می‌شود. دانشجویان این رشته، حتّی در یک کلاس واحد، دارای انگیزه‌ها و علاقه‌های متنوعی می‌باشند. مدّت‌زمان آموزش و میزان کار زبان‌آموزان متغیّر است. محیط‌های زبانی از نظر تکلّم زبان فارسی و ارتباط با ایرانیان و فارسی‌زبانان شباهت زیادی با یکدیگر ندارند و میزان تسلط و مهارت استادان نیز تفاوت زیادی باهم دارد. ازاین‌رو ضروری است برای هرگروه از زبان‌آموزانی که دارای شرایط یکسان هستند کتاب آموزشی ویژه‌ای تألیف شود امّا چنین امکانی، دست کم در حال حاضر، وجود ندارد.

به این ترتیب، تأکید می‌کنیم که مجموعه"زبان فارسی" برای کلاس یا حتّی کشور خاصی طرّاحی نشده و استادان محترم بهتر است، با استفاده از بخش‌های مختلف و امکانات این مجموعه، آموزش مورد نیاز و مناسب هرکلاس را برنامه‌ریزی نمایند.

زبان واسطه:مطالعات انجام‌گرفته مؤید این نظر است که هرچه دانشجویان با شرایط بهینه آموزش و محیط فارسی‌زبان فاصله بیشتری داشته باشند استفاده از زبان واسطه به آنان بیشتر کمک خواهد کرد. بنابراین، یادگیری در داخل کشور ایران یا محیط‌های زبانی مشابه، و به‌طور کلّی آموزش در کلاس‌های فعّال و پیشرفته، به زبان واسطه نیاز نخواهد داشت و عدم اتّکا به آن حتّی موجب سرعت در یادگیری خواهد شد.

گونه زبانی: زبان فارسی، مانند هرزبان دیگر، در سطوح اجتماعی متفاوتی به‌کار می‌رود که هرکدام گونه زبانی ویژه‌ای محسوب می‌شوند. در مجموعه زبان فارسی، گونه‌های زبانی معیار که در عموم مراکز آموزشی و فرهنگی و رسانه‌های همگانی ایران کاربرد دارند و در همه‌جای کشور و خارج از کشور قابل فهمند مبنای آموزش قرار گرفته‌اند. تفاوت گفتار و نوشتار : فارسی در زمره زبان‌هایی است که بین دو گونه نوشتاری و گفتاری آن فاصله زیادی وجود دارد و همین امر یکی از مشکلات اصلی آموزش و تکلّم آن را تشکیل می‌دهد. مجموعه حاضر براساس گونه نوشتاری طرّاحی شده، اما تفاوت‌های این گونه با گونه گفتاری را از ابتدا به‌صورت نظام‌مند توضیح داده و با مثال‌ها و تمرین‌های کافی آموزش داده‌ایم.

 دستور زبان : یادگیری زبان در سنین بزرگسالی و دور از محیط فارسی زبان به دستور زبان نیاز دارد و هیچ‌کس ضرورت دستور زبان در چنین شرایطی را رد نکرده است.

 واژگان : نقش واژگان در یادگیری زبان و توانایی بیان مفاهیم بسیار تعیین‌کننده است و از این‌رو توصیه می‌شود که دانشجویان محترم دامنه لغات خود را هرچه بیشتر وسعت بخشند. هردرس این مجموعه شامل تعداد محدودی واژه است اما واژه‌نامه پایان کتاب نیز تاحدی رفع نیاز خواهد کرد. از چندین روش‌های آموزش زبان فارسی برای یادگیری زبان فارسی هستند ،این ۱۳ روش که پرکاربردترین روشهای استفاده می شوند مانند روش تدریس دستور- ترجمه،روش شنیداری-گفتاری،روش تدریس صامت ،روش تلقین زدایی ،یادگیری جمعی زبان ،روش پاسخ فیزیکی کامل ،روش آموزش زیان ارتباطی و آموزش زبان کار-محور و غیره...

گفتار چهارم :ارزیابی میزان علاقه‌مندی به زبان فارسی در تونس

عثمان الکعاک مورخ و ایران شناس برجسته تونسی در کتاب خود با عنوان «العلاقات بین تونس و ایران عبر التاریخ» آورده است: «تاریخ مشترک ما در اکثر اجزاء و جنبه های لطیفش جز با تاریخ ایران قابل شرح و تفسیر نیست. تاریخ تونس بسیار متأثر از ایران و فرهنگ ایرانی است، اگر به تمدن فعلی تونس نظر بیاف کنیم حتی در نوع ساختمان ها، لباس، غذا و نوشیدنی ها، زینت آلات و عطرها، آداب و رسوم مردمی، آثار تمدنی و نفوذ فرهنگ ایرانی به وضوح در آن مشاهده خواهد شد. بسیاری از مردم دوست و برادر ایران باور ندارند که تمدن آنها با فرهنگ و جامعه تونس مرتبط و آمیخته گردیده است.

مشترکات تمدنی، فرهنگی، دینی و پیشینه مبادلات اجتماعی و فرهنگی مردم دو کشور ایران و تونس و همچنین ظهور اندیشمندان بزرگ اسلامی چون امام سحنون نیشابوری، اسد بن فرات خراسانی و تأسیس شهر قیروان در تونس (قیروان معرب شده واژه فارسی کاروان است) توسط عقبه بن نافع در سال ۶۷۰ میلادی تماماً به عنوان نماد تبادلات فرهنگی فیمابین دو کشور به شمار می روند.

با آغاز دوره اسلامی در اواخر دهه هفتم میلادی در این کشور و با حضور سپاهان خراسانی در شهر قیروان و همنوایی آنان با سپاهیان اسلامی تحت فرمان عقبه بن نافع مردم این سرزمین را مستقیماً با فرهنگ ایرانی و زبان فارسی آشنا نمود، به طوری که بسیاری از گویش های فارسی، از همان دوران در زبان این کشور وارد و رایج گردید.

در حال حاضر بیش از ۲۰۰ کلمه و واژه ی فارسی در گویش های زبانی این کشور وجود دارد، برخی از این کلمات عبارت اند از: گلیم،‌نارنج، مرزبان، میخانه، دهقان، درویش، خاقان، بازار، تخت، بیرق، جعبه و......

سابقه آموزش زبان فارسی در تونس

نخستین بار آموزش زبان فارسی از سال ۱۸۷۸ میلادی (سه سال قبل از اشغال تونس توسط فرانسوی ها که در سال ۱۸۸۱ اتفاق افتاد) به عنوان یک واحد درسی در مدرسه صادقیه تونس، تدریس گردیده است (مدرسه صادقیه تونس مهم ترین مدرسه دینی آن دوران در این کشور بوده است که براساس نظام آموزشی کلاسیک ایجاد شده بود. و توأماً دروس علمی و دینی در آنجا تدریس می شده و شخصیت های بزرگ تونسی چون شیخ عبدالعزیز الثعالبی، علامه فاضل بن عاشور، عثمان العکاک، حسن الحسنی عبدالوهاب و....را تربیت نموده است که جزو اساتید و رجال علمی ـ دینی مشهور و برجسته دانگشاه الهیات زیتونه تونس به شمار می روند که آموزش کلاسیک و آکادمیک را به سک جدید در این دانشگاه نیز بنیان گذاری نمود) و در وطل زمان، زبان فارسی جایگاه و علاقمندان خود را در این کشور یافته و به عنوان یکی از مهم ترین ابزارهای ارتباطی و شناخت اندیشمندان و فرهیختگان تونسی با فرهنگ و تمدن ایرانی و اسلام ایرانی به شمار می رود که در جامعه علمی این کشور نیز ریشه برگرفته است، و پس از ان نیز به دانشگاه الهیات زیتونه تونس راه یافت. زبان فارسی به عنوان یک واحددرسی به دانشجویان این دانشگاه این فرصت را می داد تا این زبان را به عنوان یک واحد درسی انتخاب کرده و به فراگیری آن بپردازند.  اکثر اساتید این دانشگاه که با فرهنگ اصیل و تمدن اسلامی ایران آشنا بوده اند، دانشجویان علاقمند و مستعد را به فراگیری و انتخاب واحد زبان فارسی توصیه می کردند و از آنان می خواستند، تا جهت آشنایی با فرهنگ و تمدن اسلامی و عربی به فراگیری زبان فارسی بپردازند، تا از این طریق بتوانند آشنایی بیشتری نسبت بهپ افق های وسیع و بیکران این تمدن اصیل و فرهنگ کهن ایران و اسلامی پیدا کنند.

یکی از مروجان فرهنگ و تمدن ایرانی، علامه مرحوم محمدالفاضل بن عاشور اولین رئیس دانشگاه الهیات زیتونه تونس بوده است که همواره زبان فارسی را به عنوان زبان یک تمدن بزرگ ریشه دارد بع دانشجویان این دانشگاه معرفی می نمود. از ایشان نقل است که رابطه با فرهنگ و زبان ایرانی گفته است: «بی شک اقبال و توفیق شایان توجه زبان فارسی در جهان امری تصادفی، ساده و گذرا نبوده است که با یک نگاه سطحی بتوان درباره آن سخن گفت بلکه ما معتقدیم، زبان فارسی ریشه در اسلام دارد و در واقع دو زبان عربی و فارسی تمدن، عظیم اسلامی را پایه گذاری نموده اند و در تأیید نظریاتش اظهار داشته که برخی از پژوهشگران اسلامی نیز معتقدند که بعد از فتح ایران توسط سپاهیان اسلام، زبان فارسی و عربی آنچنان با یکدیگر آمیختگی تنگاتنگ پیدا کردند که گویا، همه فرهنگ عربی در داخل فرهنگ ایرانی و زبان فارسی قرار گرفته و در آن خلاصه گردیده است .آموزش زبان فارسی در مراکز دانشگاهی کنونی تونس (کتاب ماه ادبیات و فلسفه شماره ۸۲, ۱۳۸۳).

  گفتار پنجم:اهمیت آموزش زبان فارسی در تونس:

از زمان راه‌اندازی ب خش فرهنگی سفارت ایران در تونس که از حدود ۱۳۸۱ بوده‌است سالانه به‌طور متوسط دویست نفر در محل نمایندگی با زبان فارسی آشنا شده‌اند و افرادی همچون حسنی شقیر و دکتر فرید قطاط در کنار نمایندگان فرهنگی اعزامی و بعضاً همسرانشان به امر تدریس زبان فارسی مشغول بوده‌اند. تدریس زبان فارسی در پنج دانشگاه تونس به صورت واحد اختیاری ارایه می‌شود. هم‌اینکه در تونس فارسی در سه مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد و دکتری، به‌عنوان زبان اختیاری تدریس می‌شود. در حال حاضر در دانشگاه‌های تونس و سوسه و دارالمعلمین در سه مقطع زبان فارسی توسط دکتر فرید قطاط و در دو مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد در دانشگاه زیتونه توسط دکتر منصف الحامدی، در مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد و دکتری در دانشگاه‌های نهم آوریل ومنوبه، توسط دکتر سام خانیانی، استاد اعزامی از سوی وزارت آموزش عالی ایران، تدریس می‌شود.

زبان فارسی علاوه بر اماکن فوق در محل رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، از گذشته‌های دور در سه مرحلة ابتدایی و متوسطه و ترجمه در کشور تونس تدریس می‌شود.و آموزش زبان فارسی را در دو بخش مجزا پیگیری می‌کنیم. در رایزنی فرهنگی و در دانشگاه‌ها. در سال جاری در محل رایزنی فرهنگی کشورمان، کلاس‌های آموزش زبان فارسی در چهار سطح با تعداد ۱۰۰ فارسی‌آموز و با تدریس چهار استاد در حال برگزاری است.

همچنین به همت رایزنی فرهنگی ایران، تدریس زبان فارسی در پنج دانشگاه تونس به صورت واحد اختیاری ارایه می‌شود. در ترم جاری تحصیلی ۴۳۰ دانشجو زبان فارسی را اختیار کرده و زیر نظر سه استاد به آموزش زبان فارسی مشغول هستند.

اهمیت آموزش زبان فارسی را در زیبائی این زبان و عمق معانی و مفاهیم آن که در شعر شعرائی چون حافظ شیرازی و سعدی و فردوسی و خیام و ... متجلی است بیان کردند و افزودند که پیوند ناگسستنی دو زبان فارسی و عربی جاذبه های دیگری است که هر انسان عرب زبان و بویژه مسلمان را برای آموختن زبان فارسی تشویق می کند.

فصل دوم  : نقش فضای مجازی و کاربردآن در آموزش زبان فارسی

زبان فارسی، یکی از پرکاربردترین و جامع‌ترین زبان‌های موجود، دربردارندۀ گنجینۀ عظیمی از مضامین مفاخره‌برانگیز فرهنگ و تمدن کهن پارسی و ایرانی است؛ ولی در مقایسه با مظاهر افتخارآمیز سایر زبان‌ها و تمدّن‌ها، آن‌گونه که باید و شاید، حق این زبان ادا نشده است و این گنجینه‌ها به زبان‌ها و فرهنگ‌های دیگر انتقال داده نشده است. بدون شک، انتقال زیبایی‌ها و ظرافت‌های ادبیات فارسی به غیرایرانیان، جزء ضرورت‌هایی است که خوشبختانه در سال‌های اخیر به آن بیشتر توجه شده است.

زبان و ادبیات هر ملت، انعکاسی از فرهنگ و آیین و آداب و رسوم آن ملّت است. برای شناخت هرچه بهتر تمدن و فرهنگ آن ملّت، آگاهی از ویژگی‌های ادبی و زبانی آن ضروری می‌نماید. بدون شک، زبان و ادبیات فارسی، به‌مثابۀ یکی از غنی‌ترین و پرمغزترین ادبیات‌های جهان شناخته شده است؛ بنابراین آموزش زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان، برای آشنایی با فرهنگ و ادب پارسی، اجتناب ‌ناپذیر است. بررسی این‌که برای معرفی و شناساندن این زبان شیرین به دیگران از چه راه‌کارهایی باید استفاده شود، از مباحثی بوده که عرصۀ پژوهش و بررسی اندیشمندان در دوره‌های مختلف شده است.

هرچند به‌کارگیری تکنولوژی آموزشی در آموزش زبان دوم، پدیده‌ای مسبوق به سابقه است، ظهور رایانه و یادگیری الکترونیکی و بعدها پیدایش اینترنت و فناوری ارتباطات، موجب شد یادگیری مبتنی بر وب، ابزارهایی فوق‌العاده کارآمد برای یادگیری زبان‌ها (حتی با وجود فرسنگ‌ها فاصله از مدرس) در اختیار افراد قرار دهد. مقالۀ حاضر بنا دارد این ابزارها (برای مثال، شبکه‌های مجازی برای ارتباط زبان‌آموزان با یکدیگر و با سخن‌گویان بومی‌زبان، بازی‌های رایانه‌ای برای آموزش زبان، شبیه‌سازی‌ها برای آموزش آواهای زبان و...) را، با هدف استفاده از آنها در آموزش فارسی مبتنی بر وب، یک‌به‌یک برشمارد و چگونگی تأثیرشان را در آموزش مهارت‌های زبانی بررسی کند. برای تحقق این هدف، علاوه ‌بریاری گرفتن از ایده‌ها، پیشنهادها و پژوهش‌های متخصصان آموزش به کمک رایانه، آن دسته از کاربردهای فناوری اطلاعات و ارتباطات در یادگیری زبان‌های خارجی که بالفعل برای آموزش دیگر زبان‌ها استفاده می‌شوند، نیز بررسی می‌شود تا بتوان با مقایسه با ابزارهایی که هم‌اکنون برای یادگیری فارسی از طریق اینترنت مورد استفاده قرار می‌گیرند، راه‌حل‌های مفیدی برای بهینه‌سازی و افزایش کارآمدی دوره‌های اینترنتی آموزش فارسی پیشنهاد کـرد. فاصـله مـیان ظرفیت‌های بالقوۀ آموزشی اینترنت و امکانات بالفعل منابع اینترنتی آموزش فارسی به غیرفارسی‌زبانان، که در نتیجۀ انجام پژوهش حاضر مشهود می‌شود، ضرورت اعتنا به پیشنهادهای ارائه‌شده و اهتمام به کاربرد ابزارهای مذکور را هویدا می‌کند؛ چراکه هنوز بسیاری از ابزارهای مفید (چون بازی‌های رایانه‌ای، گروه‌هـای مجـازی مباحـثه و گفت‌وگو میان زبان‌آموزان، ایجاد پیکره‌های زبانی برای تدوین متناسب مواد آموزشی و...) در آموزش فارسی جایی ندارند.

روش اصلی برای جمع آوری داده‌ها در این مطالعه تحلیل محتوای اسناد است .تحلیل محتوا یک شیوه پژوهشی است که برای تشریح عینی،منظم وکمی محتوای آشکار پیام‌های ارتباطی به کار می رود .این شیوه ابتدا در علوم ارتباطات به کار گرفته شد و در حال حاضر در تحلیل رسانه‌ها استفاده زیادی دارد . در سال های اخیر این شیوه پژوهش  در سایر علوم، از جمله پرستاری نیز مورد استفاده قرار گرفته است .تحلیل محتوا به اعتقاد بیشتر صاحب نظران روش پژوهشی است که برای بیان مفاهیم یا واژه های معینی در یک متن و یا مجموعه‌ای  از متون استفاده می شود . برخی نیز آن یک روش تجزیه و مقالات مطبوعات و اسناد تاریخی باشد . پژوهشکر با استفاده از تحلیل محتوا وجود مفهوم  وارتباط بین واژه ‌ها و یا مفاهیم را تحلیل کرده و درباره  پیام های موجود در متن ،نویسنده آن مخاطب و حتی فرهنگ و دوره زمانی  اثر نتیجه گیری می نماید . که هر سند مورد کد گذاری و تحلیلی اولیه قرار گرفته . برای تامین روایی و پایایی مطالعه از روش ارزیابی لینک ولن و گویا که معادل  روایی  وپایی در تحقیقات کمی است استفاده گردید.

بدین منظور بر پایه این روش چهار معیار ،موثق بودن و اعتبار باور پذیری ،انتقال پذیری ،پذیری و تایید پذیری جهت ارزیابی در نظر گرفته شد . برای دستیابی به هر یک از معیارها،کارهای زیر انجام گرفت.

اعتبار: صرف زمان کافی برای پژوهش ، تایید چند داده های و فرایند پژوهش توسط چند متخصص .

انتقال پذیری :کسب نظر وتایید چند متخصص که در پژوهش ،تایید داده‌های و فرایند پژوهش توسط چند متخصص.

اطمینان پذیری : ثبت و ضبط تمامی جزییات پژوهش و یادداشت  برداری در تمامی گام‌های  کار.

تایید پذیری : مستند سازی و حفظ تمامی گام های پژوهش و مستندات در فرایند پژوهش.

۳-یافته ها و نتایج:

مهارتهای مورد نیاز بر اساس تحلیل محتوای  اسناد در زمینه فراگیران برای استفاده بهینه از فضای مجازی  عبارتند از :

سواد رسانه و سواد انتقادی در استفاده از فضای مجازی ، افزایش مهارت در کاربردهای آموزشی در خصوص  زبان فارسی فضای مجازی ، افزایش  توان خود کنترلی در استفاده از فضای مجازی که  در ذیل  به شرح هر یک از این راهکارهای پرداخته شده است.

الف. افزایش سواد رسانه و سواد انتقادی در استفاده از فضای مجازی

توانای و قدرت دسترسی ، تحلیلی ، ارزیابی و انتقال اطلاعات و پیام‌های رسانه‌ای که می توان در چارچوب های مختلف چاپی و غیر چابی عرضه نمودرا سواد رسانه ای می گویند (کانسیدان،۱۳۷۹).تاریخچه پیدایش سولد رسانهای ،به سال ۱۹۶۵ باز می گردد . مارشال مکلوهان اولین بار در کتاب خود تحت عنوان" درک رسانه:گسترش ابعاد وجودی انسان"،  این واژه را بکاربرد .دهه‌های ۱۹۲۰و۱۹۳۰ را باید دهه‌های پیوند و ارتباط این حوزه :یعنی حوزه سواد رسانه‌ای با تفکرات انتقادی دانست.

در این سال‌ها، دپارتمان‌های دانشگاهی تحلیل فیلم در سراسر ایلات متحده وانگلستان .کار خود را آغاز کرده و فیلم‌های روز را موردد قرار دادند (بصیریان جهرمی ،۱۳۶۸).این گونه از سواد در کانادا به عنوان اولین کشور ،به صورت رسمی از طرف نظام آموزش و پرورش پذیرفته و جزئ برنامه‌های درسی مدارس گنجانده (قاسمی،۱۳۶۸).

الف-۱)رشد سواد رسانه‌ای

    با پیدایش و انبساط انقلاب تکنولوژی در دهه ی ۱۹۸۰،جهان به مرحله ی جدیدی گام نهاد ،که در آن رسانه‌ها، ضمن گام برداشتن در مسیر تکامل و تنوع ،به یکی از اجزای اصلی جوامع بشری تبدیل شده‌اند . بنایر این برای اینکه بتوان در برابر رسانه‌های متکثر موجود ، مخاطبینی داشت که بتوانند در کنار بهره ‌برداری آگاهانه و فعالانه از این رسانه‌ها ، خود را در مقابل چالش‌ها و پیامدهای مخرب آنها حفظ نمایند. باید سواد جدیدی ایجاد کرد فلذا نیازمند ارائه تعریف گسترده تری از سواد و افزایش فضای مفهومی آن هستیم ؛که معمولا به معنای توانایی خواندن و نوشتن صرف نیست .سواد رسانه‌ای علاوه بر توانایی ملحوظ در سواد سنتی ، که همان توان خواندن و نوشتن بود، توانایی تحلیل وارزشیابی پیام‌ها و قدرت تولید و انتقال اطلاعات به دیکران در قالب‌های مختلف و با ابزار گوناگون را انسان پدید می آورد .

این گونه از سواد ؛با توانمند کردن انسان بر درک نحوه کار رسانه‌ها ونحوه کار رسانه‌گوناگون ،او را از مصرف کنندگی صرف خارج کرده و در برابر اثرات رسانه‌ها مقاوم می سازد .

سواد رسانه ای در کنار آموختن خواندن ظاهر پیام‌های  رسانه‌ای از رسانه‌های مختلف می کوشد خواندن سطرهای نا نوشته رسانه‌های نوشتاری ،تماشای پلان‌های به نمایش در نیامده و یا شنیدن صداهای پخش نشده از رسانه‌های الکترونیک را به مخاطبین بیا موزید . به عنوان مثال ؛ مخاطبی که دارای سواد رسانه‌ای است، از اهداف و میثاق‌های رسانه‌ها خبر داشته و ازآنها به طرزی آگاهانه استفاده می کند .چنین مخاطبی از نقش  صدا موسیقی و سایر جلوه‌های ویژه برای القای فضا ومعنی در تلویزیون وسینما با خبر است ومی داند  چرا و چگونه یک پیام واحد در تلویزیون ،سینما ،روزنامه‌ها ، مجالات ،رادیو ،تابلوهای بزرگ تبلیغاتی و یا بازی‌های رایانه‌ای می تواند ، اثرات متفاوتی از خود بجا گذارد(کانسیدان،۱۳۷۹).

الف-۲)توسعه مهارت‌های تفکر انتقادی فراگیران :

اسپیلتر و شارپ۱ (۱۹۹۵) براین نکته مهم را تاکید می کنند که اگر چه افزایش سواد رسانه‌ای می تواند به درک انتقادی اطلاعات حاصل از رسانه کمک نماید اما آموزش زبان تفکر انتقادی به عنوان یک مهارات شناختی از اهمیت والایی بر خورد دار وباتوجه به اینکه کاربران در فضای مجازی با مشکلات بیشتری در این زمینه مواجهند قضاوت خوب به عنوان یک عامل مؤثر در چگونگی زندگی را نمی توان نادیده گرفت (اسپیلتر و شارپ ،۲۰۱۳). بنابر این افزایش و تقویت خوب قضاوت کردن باید نگرانی اصلی سیستم‌های آموزشی باشد.محقق دیگری به نام بروک فیلد ۲(۱۹۹۸) بیان می کند که وقتی تفکر انتقادی داشته باشیم. که دیگران به نفع ما سخن بگویند خودمان قضاوت نموده، انتخاب و تصمیم گیری را انجام می دهیم ، مسئولیت انتخاب هایمان را می پذیریم و بطور فعالانه در ساختن دنیای شخصی و اجتماعی مان سهیم می شویم(بروک،۲۰۱۲).

پائولو فریزه از متفکران انتقادی معاصر تفکر انتقادی را هدف آموزش وپرورش تلقی می کند وی به جای واژه تفکر از تعمق استفاده کرده و از آموزش و پرورش متداول انتقاد نموده ومی گوید : آموزش و پرورش تبدیل به نوعی عمل ذخیره سازی شده است که در آن دانش آموز صرفا ذخیره کننده است وبه جای برقراری ارتباط دو جانبه ، معلم اعلامیه های ارائه می کند که دانش آموز صبورانه آنها را دریافت حفظ وتکرار می کند .فریره  بر این اساس روشی را پیشنهاد می کند که بر تفکر نقادانه ۳ بر اساس واقعیتهای عینی در زندگی فرد اشاره می کند . روش طرح مساله  که فریره مطرح می شود ، مستلزم تبادل افکار وعقاید از طریق گفتگو است که معلم وشاگرد هر دو در پژوهش نقادانه همراه یکدیگرند و به این ترتیب آنها به تفکر انتقادی درباره ی زندگی خود برانگیخته می شوند . این فرایند نهایتا به پراکس ۴ یعنی عمل  بر اساس تفکر انتقادی یعنی عمل بر اساس تفکر انتقادی منجر می شود که در روش فریره هدف محسوب می شود (بصیران جهرمی و بصیریان جهرمی ،۱۳۶۸).

تفکر انتقادی اگر چه دارای اساس و جوهر یکسان و عمومی است، اما در شرایط مختلف وجوه خاصی از آن اهمیت می یابد ،از این رو محققان بر طبق شرایط ،استاندارهای خاص آن را مشخص نموده اند . در همین زمین شروک۵ (۲۰۱۴) مجموعه ای از استاندارهای تفکر انتقادی را برای قضاوت درباره‌ی اطلاعات اینترنتی ارائه داده است . شروک چهار معیار تفکر انتقادی که کارباران باید هنگام استفاده از اطلاعاتی اینترنتی در نظر بگیرند را ارائه و سوالاتی را برای سنجش این معیارها پیشنهاد داده است . به عنوان مثال برای محاسبه قابلیت اطمینان اطلاعات اینترنتیه عقیده شروک سوالات باید پرسیده شود، سایتی اطلاعات از آن دریافت می شود برای چه هدفی  طراحی شده است ؟ آیا هدف طراحی سایت بر کیفیت یا بی غرضی اطلاعات فراهم شده در آن تاثیر داشته است؟منبع این اطلاعات چیست ؟ و آیا از طرف یک سایت دانشگاهی دولتی یا تجاری است یا از یک گروه خبری است ؟  (شروک، ۲۰۱۴) پاسخ به این سؤالات می تواند کاربر را در دستیابی به اطلاعات علمی تر و صحیح تر راهنمایی کند .

برگزاری کارگاههای آموزشی برای مهارت بخشی به فراگیران در استفاده از فضای مجازی و آموزش های عملی در استفاده از این اطلاعات امری ضروری است . در این کارگاهها مهارتهای تفکر انتقادی اعم از قابلیت اعتماد اطلاعات ، صلاحیت نویسندگان فضای مجازی ،بی غرض بودن محتوا و مرتبط بودن اطلاعات فضای مجازی به صورت عملی آموزش داده می شود .

ب. افزایش مهارت در کاربردهای آموزشی فضای مجازی یکی از نیازهای محیط‌های آموزشی استفاده از یادگیری ‌های گروهی وایجاد شبکه‌های  از یادگیری است که بتوانند اطلاعات پیرامون موضوعات مختلف را از طریق آن با یکدیگر به اشتراک بگذارند . چنین گروه‌های می توانند با بهره گیری از تفکر گروهی به دستیابی به اطلاعات جهانی نیز کمک نمایند . امکانات و شرایطی که فضاهای مجازی در اختیار مربیان قرار می دهند نه تنها می تواند به یادگیری بهتر منجر شود ،بلکه شرایط دسترسی به افراد مختلف در سراسر جهان را نیز تسهیل می کند و از این طریق می توان به آخرین دستاوردهای علمی نیز دست یافت . این امکان اکنون به سرعت از سوی مربیان خلاق مورد استقبال قرار می گیرد و آن‌ها سعی می کنند از پتاسیل فضای مجازی برای در گیر گردن یادگیرندگان با موضوعات جدید علمی بیشتر بهره برداری کنند (جینگاوفوری ،۲۰۱۰).در واقع داشتن احساس مثبت درباره اثر بخشی اینترنت ،به یادگیرنده اجازه می دهد تا به طور موثر تری با ملزومات و نیازهای این محیط سازگار و هماهنگ شود.

روشهای  اصلی آموزش الکترونیکی در فضای مجازی از نظر کلی :

۱-یادگیری شخصی:

در این روش شخص خود رشته  مورد علاقه را انتخاب کرده و در اینترنات به جستجو و تحقیق در مورد آن

می پردازد و سوالات خود را از استادان رشته‌ها به صورت غیر مستقیم می پرسد .

۲-یادگیری جمعی :

در این گفتگو اینترنتی نقش بزرگی را بازی می کند . با استفاده از این شیوه شاگردان به طور همزمان در اینترنت حضور پیدا خواهند کرد و در مورد یک موضوع درسی بحث و گفتگو خواهند کرد .یک نفر در این بحث نقش مدیر راهنما را بازی خواهد کرد و نکات و سوالات را برای بحث و گفتگو مطرح خواهد نمود .

۳- کلاس‌های مجازی :

این روش که بهترین و موثرترین شیوه آموزش الکترونیک به شمار می آید ، بر پایه فناوری کنفرانس های و ویدئویی شکل گرفته است . در این روش معلم وشاگرد تصویر یکدیگر را دیده و به صحبت و تبادل نظر از سراسر جهان پردازند(لیزر،۲۰۱۰).

 ج.  افزایش توان خود کنترلی فراگیران در استفاده از فضای مجازی:

شاید یکی از جامع ترین اهداف آموزش در هر جامعه این باشد که به فراگیران آموزش داده می شود که مسئولیت اعمال خود را بپذیرند؛زیرا جامعه‌ای که ما در آن زندگی می کنیم ،انتظار دارد که مدارس ،همان طور که خواندن ،نوشتن و حل مسائل را به افراد آموزش می دهند ،مسئولیت پذیری را نیز آنها بیاموزند تا به شهروندانی مسئولیت پذیر تبدیل می شوند .

مسوؤلیت پذیری با مفهومی که منبع کنترل نامیده می شود ،ارتباط مرحلة آموزش خود کنترلی به فراگیران به شرح زیراست:

مرحلة اول: مرحلةاول شامل ادارة رفتار فراگیران در کلاس از طریق معلم است .معلم با استفاده  از روشهای تقویت مثبت ،محو کردن ،جریمه کردن ،رهنمود دادن و حذف پاداش بعد از بهبودی رفتار و همچنین با استفاده از روش الگوسازی و تمرکز فراگیران بر رفتارهای مثبت ومنفی همسالان ،می توانند رفتارهای نامناسب فراگیران را تغییر دهند.

مرحلة دوم :برای رسیدن به مهارت خود کنترلی ،انجام دادن مرحلةدوم لازم است . این مرحلة مستلزمتغییر کنترل از شیوةمرحلة یکم به خود دانش آموز است . عبارت دیگر ،در این مرحله به دانش آموز یاد می دهیم که بر رفتار خود نظارت کند وبا رفتار مناسب،مثل انجام دادن تکلیف ، به تقویت خود بپردازد .وجود مهارت های خود کنترلی فراگیران یکی از مهمترین عوامل موفقیت آنها در جامعه است که منجر به سازگاری و تطابق فرد با محیط و اجتماع می شود و افراد را به میزان لازم به استقلال و مسئولیت پذیری می رساند (وست وود ،۱۳۸۰).

مرحلة سوم :مرحله سوم آموزش شیوه های حل مسئله وآموزش خود تعلیمی به فراگیران است .اصطلاح آموزش خود کنترلی ، رفتار به اجرای روش‌های خود نظارتی ،خودارزیابی و خود تقویتی اشاره دارد .منظور از خود نظارتی حفظ توجه فعال به رخداد افکار و رفتارهای هدفمند خاص است .خود ارزیابی به قضاوت در مورد میزان یا کیفیت رفتاری مربوط می شود که در مقابل برخی از ملاک ها یا استاندردهای  موجود تغییر می کند . خود تقویتی به اجرایی تقویت توسط خود فرد ،در صورتی که یک معیار خاص برای رفتار در دست باشد ،اشاره دارد(لیزر،۲۰۱۰).

شیوه های آموزشی حل مسئله وآموزش  خود تعلیمی ،از روش‌های مناسب برای خود کنترلی در فراگیران است.  آموزش حل مسئله ،شامل آموزش راهبردهای منظم به افراد برای حل مسئله است . آموزش خود تعلیمی ، شامل آموزش فراگیران  است  تا بتوانند در مواجهه با مشکل ،از طریق خود بیانی مسئله  را برای خودشان حل کنند . فراگیران در این روش یاد می گیرند که قبل از عمل فکر کنند.موانع را پیش بینی کنند و برای کنترل رفتارشان راهبرد لازم را به خدمت گیرند .

فصل سوم: تحلیل داده های پژوهش

تحقیق فوق " شناساسی راهکار های اجرای جهت استفاده از فضای مجازی به منظور آموزش زبان فارسی در تونس "، تحقیق  تحلیلی میدانی بوده در فصل اول کلیات نظری تحقیق پرداخته شد و در  فصل دوم در این تحقیق به تجزیه و تحلیل پرسشنامه های جمع  آوری شده پرداخته شده است. این پرسشنامه ها به تعداد    در بین زبان آموزان تونسی توزیع گردید و جانب ایشان پاسخ های ارائه شد. همان طور که بیان شد جامعه آماری پژوهش زبان آموزان تونسی و استادان متخصص به امر بودند.

۱-آیا با مفهوم فضای مجازی آشنا هستید؟

در این سوال ما در پی آن بودیم تا درک نماییم که جامعه آماری ما با مفهوم فضای مجازی آشنا هستند. بدون شک که استفاده کنندگان از فضای مجازی با کاربرد این فضا آشنایی دارند اما این موضوع که انها فضای مجازی و گستره استفاده از آن را می دانند نیاز به تحقیق دارد. از همین رو در سوال اول به این موضوع پرداخته شد.

الف: گراف اول

ب: تحلیل گراف اول

در تحلیل گراف به دست امده از مجموع بیست پرسشنامه آمار به این روند بود: ۵%  گزینه کم، ۱۵%  گزینه متوسط و ۸۰% گزینه زیاد را انتخاب نموده اند. این به این معنی است که اکثرا پاسخ دهندگان با این مفهوم و کاربرد ان اشنایی کامل دارند.

۲. به باور شما می توان فضای مجازی را به عنوان یک وسیله آموزشی استفاده کرد؟

الف: گراف دوم

ب: تحلیل سوال دوم

در تحلیل گراف به دست امده از مجموع بیست پرسشنامه آمار به این روند بود:۰% خیلی کم،  ۵%  گزینه کم، ۱۰%  گزینه متوسط و ۸۵% گزینه زیاد را انتخاب نموده اند. این به این معنی است که اکثرا پاسخ دهندگان بر این باور می باشند که فضای مجازی را می توان همانند یک ابزار در آموزش زبان مورد استفاده قرار داد.

۳ کدام شبکه های اجتماعی  بیشتر استفاده می کنید ؟

ما در این سوال به دنبال این بودیم تا بررسی نمائیم که پاسخ دهندگان کدام شبکه ها را بیشتر انتخاب می نمایند به یقین برای برنامه ریزی برای افزایش علاقمندی در زبان آموزان می توان از روش های استفاده کرد که به علایق آنها نزدیکتر است.

الف: گراف سوم

ب: تحلیل گراف

در تحلیل گراف به دست امده از مجموع بیست پرسشنامه آمار به این روند بود: ۲۰%  گزینه فیسبوک، ۵%  گزینه اینستگرام و ۱۵% گزینه یوتیوب، ۱۰% اسکایپ و شبکه های دیگر۰% و همه موارد۵۰%  را انتخاب نموده اند. این به این معنی است که اکثرا پاسخ دهندگان از بیشتر شبکه های موجود در فضای مجازی استفاده می کنند.

۴) هر چند وقت یک بار به شبکه های مجازی ( فیسبوک  انستغرام  گوگل پلاس و.......) می اندیشید وبرای استفاده از آنها برنامه ریزی می کنید ؟

الف: گراف چهارم

ب: تحلیل گراف

 در تحلیل گراف به دست امده از مجموع بیست پرسشنامه آمار به این روند بود: ۷%  گزینه هر دو روز ، ۱۴%  گزینه هر هفته  ، ۷۰% هر دو هفته و ۹% هر روز را انتخاب نموده اند. این به این معنی است که اکثرا پاسخ دهندگان گزینه سه را انتخاب نموده اند و بر این باورند که هر دو هفته برای استفاده از فضای مجاز برنامه ریزی می کنند.

۵) بیشترین تایمی را که در اینترنت می گذارنید را صرف چه موضوعاتی می کنید؟

از انجایی که در عصر حاضر همه ی افراد بیشترن تایم خویش را در فضای مجازی می گذراندن معمولا تفاوت فاحشی بین آنها در انتخاب شبکه ها و کانالهای انتخابی انها است . از همین رو در سوال بر آن بودیم تا ببینیم بیشتر اشتراک کنندگان ما وقت خود را چگونه و در چه صفحاتی سپری می کنند.

الف: گراف پنجم

ب: تحلیل گراف

نتایج  به دست امده حاکی از آن است که از مجموع اشتراک کنندگان: ۳۶%  گزینه موضوعات علمی ، ۹%  گزینه اخبار ، ۲۷% همه ی موارد ، ۵% تماشای فیلم و سریال، ۱۸% ارتباط با دوستان، و ۵% مدو فشن را انتخاب نموده اند. این به این معنی است که اکثرا پاسخ دهندگان بیشتر به دنبال موضوعات علمی بوده اند شاید این خلاف واقعیت نباشد چون آنها اکثرا دانشجویان زبان فارسی بوده اند.

۶) چند ساعات انترنت را  در روز استفاده می کنید ؟

آنچه در اینجاا حائز اهمیت است برای ما این است که افراد معمولا چه مقدار از زمان خویش را در فضای مجازی سپری می کنند. بدون شک برای ما اهمیت دارد تا درک کنیم چگونه می توانیم از این مدت زبان در آموزش زبان فارسی استفاده کنیم.

ب: گراف ششم

ب: تحلیل گراف

در تحلیل گراف به دست امده از مجموع بیست پرسشنامه آمار به این روند بود:۵۰% بیشتر از پنج ساعت، ۳۰%  بیشتر از یک ساعت، ۲۰%  بیشتر از سه ساعت را انتخاب نموده اند. این به این معنی است که اکثرا پاسخ زمان زیادی از تایم خویش را در صفحات مجازی سپری می کنند و این بهترین فرصت مناسبی است تا با استفاده از برنامه های مختلف میزان علاقمندان به یادگیری زبان فارسی را افزایش داد.

۷) مدت ساعاتی که از اینترنت جهت ارتباطات اجتماعی (فیسبوک چت اسکایب انستغرام ....)

در طول هفته می گذارنید ؟

در این سوال به دنبال این موضوع بودیم تا درک کنیم که پاسخدهندگان ما از کدام صفحات مجازی بیشترین استفاده را می کنند و حجم استفاده انها تا چه انداز است.

الف: گراف هفتم

ب: تحلیل گراف

در این سوال ۴۸% از پاسخ دهندگان گزینه کمتر از دو ساعت، ۳۸% گزینه کمتر از پنج ساعت و ۱۴% بیشتر از هفت ساعت را انتخاب نموده اند. و این بدین معنا است که اگر قرار باشد از صفحات مجازی برای ارتباطات بین مدرسان زبان و دانش آموزان استفاده شود این صفحات می تواند کاربردی بهتری داشته.

۸) تا به حال از طریق فضای مجازی آموزی داشته‌اید؟

الف: گراف هشتم

ب: تحلیل گراف 

در پاسخ به این سوال ۷۵% از پاسخ دهندگان گزینه بلی را انتخاب نموده اند و ۲۵% گزینه خیر ا که این نشان دهنده این است که می توان از فضای مجازی برای آموزشی زیان فارسی استفاده نمود چرا که جواب پاسخ دهندگان به این سوال نشان دهنده این است که آنها ظرفیت و علاقه یادگیری از طریق این روش را دارا می باشند.

۹) کدام زبان از طریق انترنت یا فضای تا حالا را یاد گرفتید ؟

این سوال بر این اساس طرح شده است که ببینیم بیشتر مخاطبان کدام زبان را انتخاب می کنندبرای یادگیری از طریق فضای مجازی.

الف: گراف نهم

ب: تحلیل گراف

نتایج  به دست امده حاکی از آن است که از مجموع اشتراک کنندگان: ۳۰، %  زبان فرانسوی  ، % ۴۰ زبان های دیگر ، ۰% زبان آلمانی  و ۲۵% زبان انگلیسی را انتخاب نموده اند. این به این معنی است که اکثرا پاسخ دهندگان بیشتر به دنبال یادگیری زبان فرانسوی و زبان های دیگر بوده‌اند.  پس می توان نتیجه گرفت که شاید علاقمندی به آموزش زبان فارسی نیز داشته باشند.

۱۰) وقتی که  درباره ی یک کشور خارجی نمی دانید  سعی می کنید تا آن را از طریق فضای مجازی بشناسید؟

فضای مجازی در سال های اخیر این امکان را برای مخاطبان خود فراهم می نماید تا بدون فوت وقت و صرف هزینه با کشور های که اطلاعات کمتری از آنها دارند آشنا شوند. شناخت این هم برای کشور های که به دنبال جذب توریست و زبان آموز هستند بسیار حائز اهمیت می باشد.

الف: گراف دهم

ب: تحلیل گراف

در تحلیل گراف به دست آمده از مجموع بیست پرسشنامه آمار به این روند بود:۸۰% از اشتراک کنندگان گزینه بله و ۲۰% گزینه خیر را انتخاب نموده اند که به این معنا است پاسخدهندگان برای شناخت از کشورهای دیگر و فرهنگ آنان از فضای مجازی استفاده می کنند از همین رو باید در مورداستفاده از این امکان برنامه ریزی صورت گیرد تا علاقمندان بیشتری برای آموزش زبان فارسی جذب گردند.

۱۱) با کشور ایران و فرهنگ این کشور آشنا هستید؟

آشنایی با فرهنگ و محیط یک کشور به زبان اموز اطمینان حضور در آن و استفاده از فرصت های زبان آموزی را فراهم نمی کند. از همین را اکثر کشور ها سعی می کنند به دلیل جذب اعتماد مخاطبین خود برنامه های خاصی را جهت معرفی فرهنگ، آداب و رسوم و جغرافیا ی کشور خود را داشته باشند.

الف: گراف یازدهم

ب: تحلیل گراف

در تحلیل گراف به دست امده از مجموع بیست پرسشنامه آمار به این روند بود:۷۵% از اشتراک کنندگان گزینه خیر و ۲۵% گزینه بله را انتخاب نموده اند که به این معنا است که بیشتر پاسخدهنگان با ایران و فرهنگ آن آشنا نیستند و نیاز است تا ایران در این مورد برنامه های مشخص را در دستور کار خود قرار دهد..

۱۲) آیا علاقه دارید که برای آشنایی بیشتر به این کشور سفر داشته باشید؟

شرکت در برنامه های آموزشی موجود در ایران برای اکثر زبان آموزانی که وارد ایران شده بودند بسیار مفید تمام شده است اما به دلیل عدم آگاهی مردم در کشور های دیگر از این برنامه ها تعداد اشتراک کنندگان در آن کم است. بدون شک این سوال مشخص خواهد کرد که آیا علاقمندی برای آموزش زبان  فارسی در ایران در بین اشتراک کنندگان وجود دارد.

الف: گراف دوازدهم

ب: تحلیل گراف

در تحلیل گراف به دست امده از مجموع بیست پرسشنامه آمار به این روند بود: ۵% کم، ۱۰%  گزینه متوسط، ۱۰%  گزینه زیاد و ۷۵% گزینه بسیار زیاد را انتخاب نموده اند. این به این معنی است که اکثرا پاسخ دهندگان علاقمند هستند تا برای آموزش زبان فارسی وارد دوره های آموزشی در ایران شوند به همین منظور تبلیغ نمودن این برنامه ها در کشور های متفاوت برای جذب زبان آموز بسیار موثر است.

۱۳) تا به حال دوره های زبان فارسی  را در ایران یا کشور دیگری سپری نموده اید؟

الف: گراف سیزدهم

ب: تحلیل گراف

در تحلیل گراف به دست آمده آمار به این روند بود:۸۴% از اشتراک کنندگان گزینه خیر و ۱۶%  گزینه بله را انتخاب نموده اند که به این معنا است که با وجودد اینکه آنها علاقمند به آموزش زبان هستند باز هم نمی¬توانند به برنامه های زبان آموزی دسترسی پیدا نمایند.

۱۴) ساعت درسی زبان فارسی شما در هفته چه مدت است ؟

بدن شک میزان تایمی که یک زبان آموز برای آموزش زبان می گذارد در بهتر یادگیری او تاثیر مستقیم دارد و اما امکان حضور بیشتز از ساعت نرمال نیز برای دانش آموزان عملی نیست از این رو وجود راه های که به زبان آموز این امکان را بدهد تا بیشتر به آموزش زبان بپردازد اهمیت دارد.

الف: گراف چهاردهم

ب: تحلیل گراف

بر اساس سوال موجود اشتراک کنندگان ۶۰% گزینه کمتر از شش ساعت را، ۳۰% گزینه کمتر از سه ساعت را و ۱۰% گزینه کمتر از ددو ساعت را انتخاب نموده اند. با اینکه بیشتر انتخاب کننده گزینه های بالا را انتخاب کرده اند اما به نظر می رسد تایم درسی برای زبان اموزان کم است بهترین روش برای جبران این تایم استفاده از فضای مجازی می باشد.

۱۵) چرا می خواهید زبان فارسی را یاد بگیرد ؟

الف: گراف پانزدهم

ب: تحلیل گراف

نتایج  به دست امده حاکی از آن است که از مجموع اشتراک کنندگان: ۳۵%  همه موارد، ۲۰%  به دلیل علاقه شخص به زبان  ، ۱۰% به دلیل علاقمندی به آهنگ ها و اشعار ایرانی و درک آنها، ۱۵% به دلیل پیدا کردن شغل در آینده، ۱۵% ارتباط با دوستان، ۰% برقراری ارتباط با دوستان را انتخاب نموده اند. این به این معنی است که اکثرا پاسخ دهندگان همه موارد را انتخاب نموده اند و گزینه پیدا نمودن کار در آنده که می توان به این امید داشت که آموزش زبان فارسی برایشان اهمیت دارد.

۱۶) دوست دارید از چه طریقی و با چه روش هایی زبان فارسی را یاد بگیرید ؟

بدون شک حضور در کلاس درس برای آموزش زبان در همه ی شرایط و حالات امکان پذیر نمی باشد. مخصوصا زمانی که زبان آموزان در خارج از کشور حضور داشته باشند امروزه به منظور ارائه برنامه های آموزشی استفاده از فضای مجازی امری عادی را. از همین رو داستن این موضوع که آیا زبان آموزان نیز تمایل به یادگیری زبان به این طریق دارند یا خیر امر مهمی می باشد.

الف: گراف شانزدهم

ب: تحلیل گراف

در تحلیل گراف به دست امده از مجموع بیست پرسشنامه آمار به این روند بود: ۴۰%  گزینه همه موارد، ۲۵% استفاده از کامپتور و تکنولوژی، ۱۰% حضور در  کلاس در با استاد  و ۱۰%  استفادده از اینترنت و نرم افزار و ۱۵% حضور در سر کلاس را انتخاب نموده اند. این به این معنی است که اکثر پاسخ دهندگان گزینه های را انتخاب نموده اند ه مرتبط با تکنولوزِی و آموزش آنلاین می باشد.

۱۷) با سایت ها و شبکه های ایرانی که برای زبان آموزی طراحی شده آشنا هستید؟

الف: گراف هفدهم

ب: تحلیل گراف

در تحلیل گراف به دست آمده از مجموع بیست پرسشنامه آمار به این روند بود:۸۵% از اشتراک کنندگان گزینه بله و ۲۵% گزینه خیر را انتخاب نموده اند که به این معنا است پاسخدهندگان با برنامه ها و سایت های موجود زبان آموزی ایران آشنا هستند و آنها را دنبال می کنند.

۱۸) به باور شما میزان یا حجم این شبکه ها برای معرفی زبان فارسی برای خارجیان کافی است؟

الف: گراف هجدهم

ب: تحلیل گراف

در تحلیل گراف به دست آمده از مجموع بیست پرسشنامه آمار به این روند بود:۷۵% از اشتراک کنندگان گزینه خیر و ۲۵% گزینه بله را انتخاب نموده اند که به این معنا است که نیاز به برگذاری دوره های آموزش زبان فارسی بیشتری وجود دارد.

۱۹) آیا نیاز است تا تبلیغات بشتری در زمینه معرفی زبان فارسی از طریق فضای مجازی انجام گردد تا خارجی ها بیشتر با آن آشنا شوند؟

یکی از اموری که می¬تواند در افزایش علاقمندی به آموزش زبان فارسی در بین غیر فارسی زبانان کمک کند این است که تبلیغات بیشتری در رابطه با این موضوع در فضای مجاز صورت گیرد تا مخاطبان موضوع بتوانند به راحتی از موجودیت این برنامه آگاه شوند و از انها استفاده کنند.

الف: گراف نوزدهم

ب: تحلیل گراف نوزدهم

در پاسخ به این سوال ۷۰% از پاسخ دهنده گان گزینه بلی و ۳۰% انها گزینه خیر را انتخاب نموده اند. شاید به راحتی بتوان تحلیل کرد که پاسخ دهندگان نیز به ایجاد و افزایش برنامه های تبلیغاتی در این زمینه اذعان داشته اند و آن را برای افزایش برنامه های آموزش زبان فارسی مهم دانسته اند.

۲۰) اگر کلاس های آنلاین زبان فارسی برگذار شود حاضر به اشتراک در آن هستید؟ 

الف: گراف بیستم  

ب: تحلیل گراف

نتایج  به دست آمده حاکی از آن است که از مجموع اشتراک کنندگان: ۱۰۰% گزینه بلی را انتخاب نموده اند. اکثرا پاسخ دهندگان علاقمند به شرکت در برنامه های آموزش زبان فارسی هستند و به همین منظور باید یک استراتژی مشخص برای برگذاری این کلاس ها ایجاد نمود.

۲۱) شما به عنوان یک مخاطب چه راه های را برای ارتباط بیشتر با ایران و زبان فارسی پیشنهاد می کنید:

-دوره‌های آموزش زبان فارسی در خود ایران برگزار بشود

-باید بین دو طرف دانشگاهها ارتباط داشته باشند

-برقراری ارتباط زیاده دانشجوها ایرانی با تونسی‌ها

- راوبط فرهنگی زیاده بین ایران وتونس داشته باشند

-گسترش زبان فارسی ، فرهنگ و تمدن بیشتر در تونس از طریق فیلم‌های ایرانی ،آهنگ و موزیک ،

نقاشی و خوشنویسی ..........

-دوره ‌های برخط و آنلاین برای آموزش زبان فارسی و کتابهای زبان فارسی برگزار بشوند .

-برنامه های فرهنگی برای به ایران و سفر به ایران.

-باید آژانس مسافرت با هماهنگی یا رایزنی فرهنگی  همه برنامه تفریحی که در ایران برگزار شده ،

ضبط شود تا برای زبان آموزان به عنوان یک مستند  مهم و معتبر  پخش شود.

-دوره‌های فرهنگی از طریق آژانس که برگزار کردند ارائه می شود.

-فعالیت فرهنگی بیشتر در رایزانی فرهنگی ایران در تونس

-باید ساعت های تدریس زبان فارسی بیشتر باشد وباید فرهنگ داده بشود.

-برگزار کردن نمایشگاهی برای ادبیات و فرهنگ ایران در کشورهای جهان.

-مشارکه ی ایران در جشنواره‌های   تونس و مشارکت از دانش آموزان

-برای دانش آموزان رایزانی نمایشگاه غذاهای ایران برگزار بشوند.

- ساخت‌ فیلم‌های آموزشی

-باز بودن به جامعه‌ی ایرانی‌ها و فرهنگ ایران

-فعالیت و سیمنارهای فرهنگ مربوط به هنر و خلاقیت ایران در تونس

-پخش ویدیوها و عکس‌ها در پیجهای فیسبوک و انستغرام و در کانالهای آموزشی در تلگرام و روش آن خیلی زیاد کار می کنند .

-برگزار کردن یک کارگاه که از طریق آن یادگرفته می شود چطور با استفاده از فضای مجازی مانند پیج فیسبوک زبان فارسی آموزش داده بشود.

نتیجه‌گیری:

در نتیجه گیری می شود گفت که اغلب پاسخ دهندگان آمار که انجام شده بود موافق هستند که از فضای مجازی به عنوان وسیله آموزشی استفاده کرد.

آن ها هم دنبال زبان فرانسوی وزبان های دیگر هستند.باز هم برای شناخت کشورهای دیگر.

در حوزه مختلف آن ها هم با اینکه به زبان فارسی علاقه دارند آن ها نمی توانند به برنامه های آموزشی دسترسی پیدا نمایند.

آمار نیز نشان  داده که آن ها با سایت های ایرانی آشنا هستند ولی معتقدند که آن ها کافی نیستند برای یادگیری زبان فارسی در تونس. البته شاید در ایران  خیلی باشد ولی در تونس دسترسی نداشته باشند.

بنابراین برقراری ارتباط بین دانشجوهای تونس و ایران یکی از مهم ترین عوامل پیشرفت زبان فارسی  در تونس هست. روابط فرهنگی وگسترش آن بین این دو کشور و افزایش دادن ساعت های تدریس زبان فارسی در هفته وبرگزار کردن دوره های زبان فارسی در خود ایران وتقویت روابط تونس و ایران کمک می کند که زبان فارسی در تونس به والاترین درجه ها برسد.

در جایی که می خواهیم بگوییم که چه طور روابط ایران وتونس بیشتر بشود می توان گفت از طریق پخش کردن ویدیوها وفیلم ها درباره ایران در کلاس های زبان فارسی  در تونس به صورتی که تعداد آن ها که دوست دارند به ایران بروند برای علت ها مختلف افزایش یابد یکی از مهم ترین راهکارهای معرفی ایران در

تونس می باشد.

برنامه های سفر به ایران یکی از جالب ترین عوامل که در این مساله کمک می کند. 

پیشنهادات:

راه‌کارهایی برای ترویج فرهنگ و زبان و ادب فارسی پیشنهاد کنند:

الف) ازنظر زبان‌شناسان، زبان فارسی، دومین زبان از نظر آسانی و سهولت آموزش شناخته می‌شود؛

ب) زبان فارسی از بُعد نوشتاری شباهت بسیاری به زبان عربی داشته و این دو، به سبب ارتباط دینی، فرهنگی، ادبی ـ عرفانی و سیاسی کشورهای عرب‌زبان با ملل پارسی، پیوندی دیرینه‌ای دارند؛

ج) زبان فارسی، ابزار اندیشه ‌ورزی بخش وسیعی از ملل مشرق‌ زمین در طول تاریخ و در بردارنده‌ی غنی‌ترین گونه‌های انـدیـشۀ فلسـفی، عرفانـی و زیبایی‌ شنـاسی بوده‌اند و به‌عبارتی، تاریخ این ملت‌ها به‌شمار می‌رود.

مهمترین راه‌کارهایی که در این مقاله پیشنهاد می‌شود، بدین شرح است:

ترویج زبان و فرهنگ فارسی باید از مهم‌ترین اولویت‌های مراکز علمی و دانشگاهی کشور باشد؛ در این فرایند آشنایی زبان‌آموزان غیرایرانی با جغرافیا و تاریخ دیرین ایران‌زمین، پیشینۀ مردمانش و شیوۀ زندگی آنان به همراه شناساندن آئین‌ها، مراسم و جشن‌های کهن این سرزمین به آنان، بسیار راه‌گشا خواهد بود؛ بی‌تردید تحقق چنین اهداف و آرمان‌های والایی، راه‌اندازی دانشگاه‌هـا و مراکز برجستـۀ ایران‌شـناسی، مردم‌شناسی پارسی، آموزش زبان فارسی، معرفی فرهنگ پارسی، معرفی تاریخ، جغرافیا، ادبیات و هنر پارسی در ایران و دیگر کشورهای جهان را می‌طلبد.

تهیه کننده: سندوس مرزوقی

مراجع:

۱- بصیریان جهرمی، رضا ؛در آمدی به سواد رسانه‌ای و تفکر انتقادی،فصلنامةرسانه،ص۳۳،۱۳۶۸.

۲-حاجیان،ابراهیم،جامعه شناسی هویت ایرانی ،تهران :پژوهشکده تحقیقات استراتژیک،۱۳۸۸.

۳-کانسیدان ،دیوید ؛در آمدی بر سواد رسانه‌ای ،ناصر بلیغ،تهران ،اداره کل تحقیق و توسعه صدا،ص۳و۲،۱۳۷۹.

۴-قاسمین،طهمورث،سواد رسانه‌ای رویکردی جدید نظارات ،فصلنامه رسانه،ص۱۳۶۸،۹۷.

۵-وست وود،پیتر ،آموزش و پرورش با نیازهای ویژه.ترجمه حسینی با همکاران،انتشارات رشد،۱۳۸۱.

۶-محمد رضا کرامتی،سادات فاطمی صدر ،مقاله اولین کنفرانس بین الملل نوآوری و تحقیق در علوم تربیتی مدیریت و روانشناسی،راهکارهای استفاده از فضای مجازی در تدریس و یادگیری موثر در آموزش.

۷-دکتر احمد رضا حیدریان شهری ،کلثوم صدیقی ، مقاله به عنوان راه‌کارهای ترویج فرهنگ و ادب پارسی از طریق آموزش زبان فارسی به غیرایرانیان. 

۹-"سایت علم ورسانه"،مردد ،۱۹۸۸

۱۰-پاویسا شلدون،ترجمة دکتر حسین حسنی ،چاب دوم ۱۳۹۷ ،کتاب "رسانه‌های اجتماعی اصول و کاربردها"

۱۱-ادریسی‌، مهدی‌.(۱۳۷۷). بررسی‌ وضعیت‌ آموزش‌ زبان‌ فارسی‌ به‌ خارجیان‌ در ایران، پایان‌نامه کارشناسی‌ ارشد آموزش‌ زبان‌ فارسی‌، دانشگاه‌ علامه‌ طباطبایی.‌

۱۲- امیری خراسانی، احمد .(۱۳۸۴). «بررسی مشکلات آموزش زبان فارسی به غیرفارسی ‌زبانان و ارائة چند راهکار» مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی مشهد، شماره ۱۴۹، تابستان ۱۳۸۴.

۱۳. Bell ، David, An introduction to cyberculturse ، USA ، Routledge, ۲۰۰۱.

۱۴. Brookfield, S D . Developing Critical Thinkers: Challenging Adults to Explore Alternative Ways

     of  Thinking and Acting. Open University Press, England, ۲۰۱۳.

۱۵. Frommer, Dan , "Here's How To Use Instagram". Business Insider, ۲۰۱۰, Retrieved May ۲۰, ۲۰۱۱.

     Check date values in: |date= (help)

۱۶. Holmes David, Communication theory ، media ، technology and society London ، Thousands oaks ،

     Sage publications, ۲۰۰۱.

۱۷. Lasser. M.R., Pronography in Internet. http://galenet.gale group.com, ۲۰۱۰.

۱۸. Njenga J., Fourie, L., The myths about e–learning in higher education . British Journal of

      Educational Technology. – House,. – No. ۲(۴۱), ۲۰۱۰.

۱۹. Pettenati M,C Ranieri M., dal se alle reti: nuove pratiche di social networking per la collaborazione

      in rete . in bonaiuti/ G., ۲۰۰۶.

۲۰. Schrock, Kathy., Evaluating Information Sources: Applying Critical Standards to the Internet, ۲۰۱۴

      Available: http://www.teleport.com/-janetm/oii/apply.html .

۲۱. Splitter, L J and Sharp A M , Teaching for Better Thinking: The Classroom Community of Inquiry. 

        ACER,Melbourne, ۲۰۱۲.

۲۲. Whittaker Jason., The cyberspace handbook ،London and New York Routledge, ۲۰۰۰.

۲۳- https://fa.wikipedia.org/wiki/آمیختگی_فارسی_با_زبان‌های_دیگر

۲۴-https://hodhod.ca/%D۸%AF%D۸%B۱%D۸%A۸%D۸%A۷%D۸%B۱%D۹%۸۷-%D۸%B۲%D۸%A۸%D۸%A۷%D۹%۸۶-%D۹%۸۱%D۸%A۷%D۸%B۱%D۸%B۳%DB%۸C/

۲۵- https://saadifoundation.ir/fa/news/۴۸/%D۹%۸۶%DA%AF%D۸%A۷%D۹%۸۷%DB%۸C-%D۸%A۸%D۹%۸۷-%D۹%۸۸%D۸%B۶%D۸%B۹%DB%۸C%D۸%AA-%D۸%B۲%D۸%A۸%D۸%A۷%D۹%۸۶-%D۹%۸۱%D۸%A۷%D۸%B۱%D۸%B۳%DB%۸C-%D۸%AF%D۸%B۱-%D۸%AA%D۹%۸۸%D۹%۸۶%D۸%B۳-%D۸%A۷%D۸%B۲-%DA%AF%D۸%B۰%D۸%B۴%D۸%AA%D۹%۸۷-%D۸%AA%D۸%A۷-%D۸%AD%D۸%A۷%D۹%۸۴

۲۶-http://www.ihcs.ac.ir/azofa/fa/page/۴۸۳/روش-تدریس-مجموعه-زبان-فارسی

 ۲۷-http://jpll.ui.ac.ir/article_۱۶۲۵۹.html